بررسی انهدام پهپاد امریکایی توسط نیروهای نظامی ایران از منظر حقوق بین‌الملل

در تاریخ 30 خرداد 1398 نیروهای نظامی ایران یک پهپاد متعلق به دولت امریکا را که در حال جاسوسی بود پس از عدم توجه به هشدارهای رادیویی بر فراز قلمرو سرزمینی ایران سرنگون کردند. مطابق کنوانسیون شیکاگو 1944 پرواز هواپیمای نظامی و یا غیرنظامی از نوع بی‌سرنشین بر فراز قلمرو سرزمینی دولت خارجی نیازمند کسب اجازه قبلی است. قانون مناطق دریایی ایران مصوب 1372 نیز پرواز و فرود هواپیما، جمع‌آوری اطلاعات به زیان امنیت ملی را عبور بی‌ضرر ندانسته است. از سوی دیگر، بر اساس ماده 39 کنوانسیون حقوق دریاها 1982، دولت‌های خارجی در هنگام پرواز بر فراز تنگه باید از هرگونه تهدید یا توسل به زور علیه حاکمیت و تمامیت سرزمینی یا استقلال سیاسی دولت ساحلی تنگه یا به هر شکل دیگری که نقض اصول حقوق بین‌الملل مندرج در منشور باشد پرهیز کنند.  ورود پهپاد امریکایی به محدوده سرزمینی ایران با هدف انجام عملیات شناسایی و انتقال اطلاعات حساس به مرکز فرماندهی مغایر با منافع ملی ایران بوده است. سرنگونی پهباد در راستای حق ذاتی دفاع مشروع بر اساس ماده 51 منشور محسوب گردیده و در نتیجه دولت ایران می‌توانسته با استناد به حق دفاع مشروع اقدام به توسل به زور نماید.

Shooting Down of the US Drone by Iranian Forces from International Law Perspective

On 20 June, 2019, a U.S. drone was shot down by the Iranian forces while spying above the Iran’s territory. It is said by the Iranian officials that the drone ignored the warning signals. Under the 1944 Chicago Convention, military and civilian aircrafts including drones shall be flown over territories of a contracting State with a special authorization of that State. The 1993 Act on the Marine Areas of the Islamic Republic of Iran in the Persian Gulf and the Oman Sea, also excluded the passage of foreign vessels aimed at collecting information prejudicial to the national security, defense or economic interests of Iran as an innocent passage. Further, under article 39(1)b of the 1982 Law of the Sea Convention, during the transit passage, ships and aircrafts shall “refrain from any threat or use of force against the sovereignty, territorial integrity or political independence of States bordering the strait, or in any other manner in violation of the principles of international law embodied in the Charter of the United Nations”. The entering into the territory of Iran by the U.S. drone which was with the purpose of collecting information from the army targets was prejudicial to the Iranian national interest. Iran`s reaction in shooting down of the drone is compatible with the inherent right of selfdefense enshrined in article 51 of the UN Charter. As a result, the Iranian government could use force based on the selfdefense principle.