نگرش انتقادی به قانونگذاریِ بحران؛ با نگاهی به بحران کووید 19

در عصر مدرن، اداره نهادی خدمات رسان فرض می شود که در وضعیت عادی یا فوق العاده باید در پی انجام خدمات عمومی باشد. این امر حاصل نمی شود مگر اینکه از پیش در چارچوب اصل حکومت قانون صلاحیت هایِ آن تعریف شده باشد. در این نوشتار تلاش شده است صلاحیت‌های اداره در وضعیت بحران با توجه به بحران کووید 19 به بحث حقوقی گذاشته شود. لذا به این پرسش پرداخته شده است: با نگاهی به بحران کووید 19، موضعِ نظام حقوقی ایران در خصوصِ صلاحیت هایِ اداره در وضعیت بحران چیست؟ برای پاسخ به این پرسش، با استفاده از روش توصیفی تحلیلی چنین نتیجه گرفته شده است؛ نخست: قانونگذار اساسی درک درستی از مفهوم بحران نداشته و لذا در اصول 79 و 176 دچار آشفتگی است. دوم: قانونگذار عادی در مقام بیان بحران، دچار نگرش «جزیره ای» و «بخشی نگر» شده است و در نتیجه نتوانسته است قانون جامعی در خصوص وضعیت فوق العاده تصویب کند. سوم: حقوقدانان در سایۀ فضای حاکم نتوانسته اند به «نظام سازی بحران» بپردازند و لذا در ایران با فقدان «نظام حقوقی بحران» روبرو هستیم. بر این اساس، مقابله با بحران کرونا در ایران با موانع جدی روبروست.

Critical Approach to the Iranian Lawmaking in Crisis: The Case of COVID-19

In the modern era, the Administration is assumed to be a service institution that should, in the ordinary and extraordinary circumstances, deliver public services. This cannot be achieved unless under the principle of the rule of law, its jurisdictions are defined. The present study, emphasizing on the crisis of COVID19, has attempted to discuss the jurisdictional competence of the Administration in a crisis situation in Iran. Therefore, this question is addressed: regarding COVID19 outbreak, what is the position of the Iranian legal system regarding the powers of the Administration in times of crises? to answer this question, using the descriptiveanalytical research method, it is concluded that, first, the constitutional legislator does not have a clear understanding of the concept of crisis and Articles 79 and 176 are ambiguous. Second, the legislator has taken an &isolated& and &partial& attitude in expressing the crisis. As a result, it has failed to enact a comprehensive law on the state of emergency. Third, jurists have been unable to make laws in crisis due to being under the shadow of the ruling atmosphere. Therefore, &lawmaking in crisis& is a missing link in Iranian legislative system. Accordingly, dealing with the COVID19 crisis faces serious obstacles in Iran.