بررسی الزامات حقوقی زیست‌محیطی صنعت بالادستی نفت و گاز در اسناد بالادستی جمهوری اسلامی ایران

ایران به‌عنوان چهارمین مالک ذخایر نفتی جهان و بزرگ‌ترین مالک ذخایر گازی جهان به شکل محسوسی در معرض آلودگی های ناشی از صنعت نفت و گاز که مهم ترین بخش اقتصاد کشور را تشکیل می دهد، قرار دارد. بخش قابل‌توجهی از این آلودگی ها از صنعت بالادستی نفت و گاز و بخش دیگری از صنایع پایین دستی این بخش از اقتصاد کشور ناشی می شود. الزامات حقوقی پیش بینی شده در قوانین بالادستی جمهوری اسلامی ایران که بر صنعت بالادستی نفت و گاز قابل‌اعمال هستنددر این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته اند. این اسناد شامل رویکرد قانون اساسی، قوانین برنامه ای و سند چشم‌انداز، سیاست های کلی و نظایر آن می شود. فرض اساسی این مقاله بر این مبنا استوار است که قوانین و اسناد بالادستی در نظام حقوقی ایران رویکرد عمومی مشخصی را در مورد حمایت از محیط ‌زیست در خلال فعالیت های مرتبط با صنعت نفت پیش‌بینی نموده اند. این رویکرد را می‌توان مشخصاً در اصل پنجاهم قانون اساسی یافت.

A Review of Environmental Requirements Applicable on the Upstream Oil and Gas Industry Stipulated in theFundamental Legal Instruments of Iran

Iran, as the holder of world’s fourth largest oil reserves and world’s largest gas reserves, is sensibly exposed to pollutions resulting from oil and gas industry which is its most important economy sector. A significant portion of these pollutions is caused by the upstream oil and gas industry and the remaining portion is resulted from the downstream oil and gas industry. The present research is dedicated to the legal requirements stipulated in Islamic Republic of Iran’s Fundamental Legal Instruments. These instruments include the Constitution, Fiveyear Development Plan, the Twentyyear Perspective Law, General Policies and similar documents. The central assumption of this study is founded on the idea that fundamental instrument of the Iranian Legal System have a solid general approach with regard to the issue of environmental protection in upstream oil and gas related activities. This approach is specifically evident in Principle 50 of the Constitution.