هیات منصفه ایرانی؛ از هندسه اقتباس در مشروطیت تا هنر استحاله در جمهوری اسلامی

تشکیل دادگاه ویژه رسیدگی به جرایم مطبوعات طی قریب به سه دهه گذشته، افزون برمغایرت با فلسفه اصلی و اولیه رژیم ارفاقی مورد نظر در اصل 168 قانون اساسی که حمایت قضایی از متهمان به ارتکاب جرایم سیاسی ناشی از معارضه‌های مسالمت‌آمیز علیه حکومت و هیات حاکمه است و نه مرتکبان انواع جرایم غیرسیاسی از طریق مطبوعات به سبب مداخله ناصواب هیات منصفه در فرآیند دادرسی رسانه‌ها و صدور آرای غیرتخصصی، ناعادلانه، نامتناسب، متناقض و بعضاً خلاف مقررات و نصوص قانونی، مستمرا به تضییع حقوق اشخاص، تبعیض ناروای قضایی و نقض قوانین منجر شده است. اجرای «قانون جرم سیاسی» (بواسطه پیش‌بینی هیات منصفه واحد برای محاکم سیاسی و مطبوعات) در کنار تصویب نهایی و اجرای لایحه جدید «قانون مطبوعات و خبرگزاری‌ها» (که مقررات موثری در تحدید صلاحیت هیات منصفه مطبوعات تمهید کرده است) می‌تواند‌ کاهش عوارض و آسیب‌های ناشی از مداخلات ناروای هیات منصفه را درپی آورد و تا حد قابل ملاحظه‌ای دورافتادگی از فلسفه تاسیس نهاد هیات منصفه و مقصود قانون‌گذار اساسی از تعبیه این نهاد در نظام قضایی را جبران کند.

Iranian Jury: From the Geometry of Adaptation in the Constitutional Period to the Art of Transformation in the Islamic Republic Era

The formation of the Special Court for the Criminal Investigation of the Press over the past three decades, in addition to the main philosophy of the Constitutional regime under Article 168 of the Constitution that holds the judicial protection of defendants from committing political crimes derives from peaceful conflicts against the government and the governing body, and not the perpetrators of various nonpolitical crimes through the press the jury’s misrepresentation in the proceedings of the media and the issuance of nonspecialized, unfair, disproportionate, contradictory, and sometimes unlawful regulations have resulted in continuous violation of the rights of individuals, judicial arbitrary discrimination and violations of law. The implementation of the Political Crime Act (due to the expectation of a single jury for political courts and press) in the final stages and the implementation of the recent press and news agencies bill (which has established effective regulations in the competence of press jury) can reduce the costs and damages caused by the jury’s inadequate interventions and to compensate to a considerable extentthe disregard of the establishment philosophy of the jury and the purpose of the lawmaker in the incorporation of this institution in the judicial system.