تحلیل تطبیقی اراده گرایی سنتی در عصر ناصری با اراده گرایی مدرن

در عصر ناصری، به لحاظ عدم حاکمیت قانون به عنوان نماد اراده‌گرایی مدرن، اراده شاه یکی از مهمترین مبناهای اعتبار قاعده حقوقی بود که ریشه عمیقی در بافت فکری و سنتی جامعه ایرانی داشت. این اراده، مشروعیت ایدئولوژیک خود را از اراده الهی کسب می‌نمود و مردم به عنوان رعایا، ضمن پذیرش این موضوع، این واگذاری قدرت را نوعی فره ایزدی تلقی می‌کردند. با این‌حال، از آنجا که اراده شاه، به احوال و نفسانیات شاه زمان برمی‌گشت، مبنایی متغیر قلمداد می‌شد که قواعد برآمده از آن دارای ویژگی‌هایی از قبیل غیرقابل پیش‌بینی بودن، فقدان عنصر برابری، عدم قطعیت و استمرار و عدم تحدیدپذیری بود. همین ویژگی‌ها بود که در تقابل با پارادایم حقوق مدرن و اراده‌گرایی مدرن، هیچگاه نتوانست ساختاری مبتنی بر عدالت طبیعی را نتیجه بدهد و امکان سازگاری اراده شاهی با عدالت شرعی مبتنی بر اصول و قواعد شرعی را نیز ناممکن نمود و سرانجام نیز به انقلاب مشروطه انجامید. تحلیل شاخصه‌های اراده‌گرایی سنتی از منظر اراده‌گرایی مدرن، هدف اصلی این پژوهش است تا به این ترتیب، چالش‌های ساختاری نظام حقوقی پیشامشروطه تبیین گردد.

Comparative Analysis of Traditional Voluntarism in the Naseri Era and Modern Voluntarism

From Naseri era until Constitutional Revolution because of lack of Rule of law as a symbol of modern government, voluntarism or king’s volition was one of the most important basis of legal rule validation that had deep roots in traditional and intellectual background of Iranian society. This volition received its legitimation from God’s will and people as  peasants, by accepting this issue, considered this power transformation as a kind of charisma. However, because king’s volition came out of king’s characteristics, it was considered to have a variable basis and their derived rule had characteristics such as unpredictability, lack of equality element, uncertainty, lack of continuity and limitation. These features in contrast by modern legal paradigm could not have structure based on natural justice or legal justice and eventually led to the Constitutional Revolution. The major goal of this research is to analyzing the characters of traditional voluntarism frome the perspective of the modern voluntarism. Therfore, it would be possible to clarifing the structural challenges of the prerevolutionary legal system.