بررسی عوامل اقتصادی اجتماعی موثر بر دسترسی و توانایی مالی پرداخت هزینه‌های دارویی بیماران مبتلا به دیابت

زمینه و هدف: افزایش هزینه‌های نظام سلامت به خصوص مخارج دارویی به عنوان یک چالش بزرگ در نظام سلامت مطرح بوده است. این مسئله برای بیماری‌های مزمن مانند دیابت دارای اهمیت ویژه است زیرا عوامل مختلفی در میزان دسترسی بیماران به این داروها و همچنین توان مالی پرداخت هزینه‌های آن‌ها تاثیرگذار است. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی دسترسی و توانایی خرید داروهای آنتی دیابتیک در داروخانه‌های شهر خرم‌آباد در سال انجام گرفته است.مواد و روش‌ها: این پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی بوده و جامعه پژوهش آن شامل بیماران و مراجعه‌کنندگان به داروخانه‌های خصوصی سطح شهر و بیمارستان‌های خرم‌آباد می‌باشد. اطلاعات مورد نیاز بر اساس پروتکل سازمان جهانی بهداشت از طریق نسخ بیماران، اطلاعات داروخانه‌ای، مصاحبه و چک‌لیست جمع‌آوری شد. تحلیل داده‌ها با توجه به نوع متغیرها از آزمون‌های تی، کای دو و آنوا و رگرسیون لجستیک با استفاده از نرم‌افزار spss نسخه 21 انجام گرفت.نتایج: نتایج نشان داد که از میان عوامل اجتماعی اقتصادی موثر بر توان مالی پرداخت هزینه‌های داروهای دیابت، سطح درآمد به عنوان یک متغیر تاثیرگذار شناخته شده است و در بیمارانی که بیماری زمینه‌ای دارند درامد آن‌ها تحت تاثیر قرار می‌گیرد. همچنین نتایج نشان داد که برخلاف بازار آزاد در بازار سلامت و اقتصاد دارو هیچ عامل اجتماعی اقتصادی از طرف تقاضا یعنی بیماران بر داروخانه به عنوان عرضه‌کننده دارو در قالب شاخص دسترسی تاثیرگذار نیست.نتیجه‌گیری: با توجه دسترسی و ارائه خوب دارو در داروخانه‌ها ولی توان مالی پرداخت پایین بیماران در پوشش هزینه‌های دارویی به نظر می‌رسد دولت می‌تواند با اقداماتی از قبیل پوشش بیمه‌ای بالا و یارانه‌های دارویی از اقشار ضعیف حمایت نماید.

investigating the socio economic factors affecting affordability and availability of medications for patients with diabetes

background: the rise in healthcare expenditures, particularly drug costs, has posed a significant challenge to the healthcare system. this issue is particularly critical for chronic diseases such as diabetes, as various factors influence patients’ access to these medications and their financial ability to pay for them. thus, this study aimed to investigate the access and purchasing power for anti diabetic drugs in pharmacies and hospitals in khorramabad city in 2022.materials and methods: this descriptive analytical study included patients and visitors to private pharmacies and hospitals in khorramabad. the required information was collected through patient prescriptions, pharmacy records, interviews, and checklists based on the world health organization protocol. data analysis was performed using t test, chi square, anova, and logistic regression, utilizing spss version 21 software.results: the findings revealed that among the socio economic factors affecting the financial ability to pay for diabetes medications, income level is identified as a significant factor, particularly in patients with underlying conditions, where their income is adversely impacted. additionally, the results indicated that, unlike the free market, in the healthcare and pharmaceutical market, no socio economic factor from the demand side (i.e., patients) influences pharmacies as drug suppliers in terms of the accessibility index.conclusion: despite the good availability of medications in pharmacies, the financial constraints faced by patients in covering medication costs suggest that government intervention through measures such as enhanced insurance coverage and medication subsidies could support economically disadvantaged groups.