واکاوی تاریخی معنای واژه‌ی «حُبُک» در آیه‌ی «وَ السَّماءِ ذاتِ الحُبُک‏» در تفاسیر و ترجمه‌های فارسی و لاتین

اختلاف واژه‌شناسان در معنای ماده‌ی «ح ب ک»، به اختلاف دیدگاه مفسران درخصوص مشتقات این ریشه ازجمله واژه‌ی «حُبُک» در آیه 7 سوره ذاریات، نیز تسری یافته‌است. واژه‌شناسان، این ماده را بریدن گوشت تا استخوان، بستن و محکم کردن و اعتدال، استقرار و حسن صنعت در چیزی معنا نموده‌اند. اما سیر تاریخی تفسیر آیه‌ی مورد بحث، نشان می‌دهد مفسران، واژه‌ی «حُبُک» را به دوازده گونه تفسیر کرده‌اند، که عبارت است از: 1.آفرینش نیکو؛ 2.زیبایی و چیرگی؛ 3.زینت؛ 4.ستارگان؛ 5.قوی‌بنیان؛ 6.استحکام؛ 7.آسمان هفتم؛ 8.طرایق؛ 9.شکست‌های پدید آمده در اشیا 10.امیرالمومنین علی‌بن ابی‌طالب(ع)؛ 11.موی مجعد؛ 12.گستردگی (فراخی). روایات متعددی نیز در این زمینه وارد شده که عمدتا از ضعف سندی رنج می‌برند. افزون بر این، اختلاف نظر مفسران بر ترجمه‌های فارسی و لاتینِ این واژه نیز تاثیر گذاشته و سبب پیدایش ترجمه‌هایی مختلف گردیده‌است. این پژوهش، با روش کتابخانه‌ای و رویکرد معناشناسی نوین (استفاده از روابط جانشینی) برای رسیدن به معنای صواب سامان یافته و سرانجام معنای ستارگان را برای واژه مورد بحث، پذیرفته‌است.

the method of al-maqtal as an answer to sectarian needs; case study: tasmīatu man qutila maʿa al-hussein (as) by fuḍail ibn zubair

the difference of philologists in the meaning of the root &ḥ b k&(ح ب ک) has also been extended to the difference of commentators about derivatives of this root, including the word ḥubuk (حُبُک) in verse 7 of surah dhārīyāt. philologists have defined this root as cutting the flesh to the bone, fasten and strengthening, and moderation, establishment and good skill in something. but the historical course of the interpretation of the verse 7 of surah dhārīyāt shows that the commentators have given twelve interpretations of the word ḥubuk, which are: 1. good creation; 2. beauty and excellence; 3. ornament; 4. stars; 5. strong foundation; 6. strength; 7. the seventh heaven; 8. ways; 9. crease in things 10. ali bin abi talib (as); 11. curly hair; 12. wideness. there are many narratives in this field, which mostly have weak chain of documents. in addition, the difference of commentators has also affected the persian and latin translations of this word and has caused different translations. this research was done with the library method and the new semantics approach (use of substitution relations) to reach the correct meaning and finally accepted the meaning of the stars.