بررسی فراوانی زادآوری جنسی گونه‌های جنگلی در ارتباط با برخی عوامل اکولوژیکی در جنگلهای بلوط غرب استان ایلام

در این مقاله وضعیت زادآوری جنسی گونه‌های چوبی در ارتباط با عوامل مختلف اکولوژیکی در سطح چهار منطقه از جنگلهای حوزه رویشی زاگرس در استان ایلام بررسی شده است. مطالعات گذشته در ‌این زمینه بسیار اندک است. در این تحقیق مشخصه‌های اکولوژیکی منطقه مطالعاتی در 110 قطعه نمونه دایره‌ای شکل 500 مترمربعی و 535 میکروپلات مربع شکل 25/2 مترمربعی (5/1×5/1 متری) مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه‌برداری در 4 منطقه مختلف با دامنه ارتفاعی 800 تا 2400 متر بالاتر از ‌سطح ‌دریا و در هر منطقه در سه خط نمونه‌برداری موازی و عمود بر جهت عمومی شیب انجام شد. فاصله عمودی قطعات نمونه در جهت شیب برابر 100 متر و فاصله مسیرهای نمونه‌برداری با توجه به شرایط محیطی از 500 تا 1000 متر متغیر بود. نقشه موقعیت استقرار قطعات نمونه با استفاده از gis تهیه و با استفاده از gps مکان‌یابی شد. داده‌های آماری با استفاده از نرم‌افزارهای excel و spss توصیف و تجزیه ‌و ‌تحلیل شدند. پروفیل کامل خاک در مرکز تمام ماکروپلات‌ها و پروفیل اُفق فعال خاک در تمام میکروپلات‌ها، نمونه‌برداری و تشریح شد. نتایج آزمون مقایسه‌های دوگانه در مورد میانگین زادآوری در طبقات مختلف عوامل مورد بررسی به‌روش تامهانس نشان داد که از نظر آماری میانگین زادآوری در طبقه ارتفاعی بالاتر از 1800 متر از طبقه ارتفاعی800 تا 1300 متر بیشتر است، در مناطق با شیب بیش از 60 درصد از سایر مناطق بیشتر بوده و در جهت‌های جغرافیایی شمالی و غربی از جهت‌های جنوبی بیشتر می‌باشد. همچنین در سازند آسماری از سازندهای سروک، ایلام و تشکیلات عهد حاضر بیشتر است و در اقلیم ارتفاعات فوقانی نیز از سایر اقلیم‌ها بیشتر است. میانگین زادآوری در مناطق دارای سنگهای لاشه‌ای، قلوه‌سنگ و سنگهای درشت و نوک تیز نسبت به اراضی دارای سنگریزه و یا فاقد سنگ و در مناطق دامنه‌ای نیز نسبت به مناطق درّه‌ای بیشتر بود. نتایج مطالعات خاک نشان داد که زادآوری در مناطق با ازت بیشتر (3/0 تا 48/0 درصد) و ماده آلی بیشتر (3 تا 5/4 درصد) و نیز در مناطق با فسفر بیشتر از 20 میلی‌گرم در کیلوگرم (ppm) بیشتر است. در مجموع می‌توان نتیجه گرفت که تغییرات فیزیوگرافی، توپوگرافی و ادافیکی، تاثیرات قابل‌توجهی بر فراوانی زادآوری جنسی درختان و درختچه‌های جنگلی در مناطق مورد مطالعه داشته است.