بازسازی بارش با استفاده از گاه‌شماری درختان ارس (.juniperus polycarpos k.koch) در استان خراسان شمالی

یکی از مهم‌ترین چالش‌های پژوهش‌های اقلیمی در ایران، عدم دسترسی به داده‌های اقلیمی بلندمدت است. اقلیم‌شناسی درختی با بررسی اثرات اقلیمی بر حلقه‌های رویشی سالانه درختان، امکان بازسازی دما و بارندگی دوره‌های گذشته را فراهم می‌کند. هدف اصلی این پژوهش، بازسازی داده‌های بارش با استفاده از پهنای دایره‌های سالانه درختان ارس (juniperus polycarpos k.koch.) در منطقه قرخود واقع در شمال غربی استان خراسان شمالی بود. پس از تهیه نمونه‌ها با مته سال‌سنج از درختان ارس و آماده‌سازی اولیه، پهنای دایره‌های سالانه توسط دستگاه lintab اندازه‌گیری شد و همخوانی زمانی آن‌ها با نرم‌افزار tsapwin بررسی شد. گاه‌‌شماری نهایی با استفاده از نرم‌افزار arstan و برمبنای بازسازی وضعیت اقلیمی طی سال‌های 1850 تا 2020 انجام گرفت. نتایج نشان داد که پهنای دایره‌های سالانه ارس، تحت تاثیر نوسان‌های دما نبوده‌اند، اما مجموع بارش ماه‌های ژانویه (دی) تا مه (اردیبهشت)، بیشینه ضریب همبستگی مثبت و معنی‌دار را با رویش این درختان نشان داد. بین ماه‌های سال، بیشترین همبستگی مثبت و معنی‌دار با پهنای دایره‌های سالانه ارس متعلق به فوریه (بهمن)، مارس (اسفند)، آوریل (فروردین) و مه (اردیبهشت) بود. طی دوره مورد مطالعه، هشت سال جزء سال‌های نمادین مثبت و نُه سال به‌عنوان سال‌های نمادین منفی بازسازی شدند. بیشینه و کمینه بارش به‌ترتیب به سال‌های 1864 و 1917 تعلق داشت. به‌طورکلی، رویش درختان ارس در منطقه مورد مطالعه اغلب تحت تاثیر مشخصه بارندگی بوده است. به این صورت که با افزایش بارندگی، شرایط مناسب برای فعالیت کامبیوم‌ها فراهم می‌شود.

reconstruction of precipitation using the chronology of juniper trees (juniperus polycarpus) in north khorasan province, iran

one of the most important challenges of climate studies in iran is the lack of access to long-term climate data. tree climatology, by examining the effects of climate on the annual rings of trees, provides the possibility of reconstructing the temperature and precipitation of past periods. the main goal of this study is to reconstruct precipitation from the width of annual circles of juniper trees (juniperus polycarpus k.koch) in the garkhod region, located in the northwest of khorasan province in iran. the samples were prepared from the juniper trees with a chronometer drill and after initial preparation, they were read by lintab device and their time agreement was checked with tsapwin software. the final chronology was prepared using arstan software and based on reconstructing the precipitation in the period 1850-2020. the results showed that the widths of juniper annual circles were not affected by temperature fluctuations. still, the total precipitation of january-may showed the maximum positive and significant correlation coefficient with the growth of these trees. between the months of the year, february, march, april, and may had the most positive and significant correlation with the width of the annual circles. in general, during the period of 1850-2020, 8 years except for positive symbolic years and 9 years were reconstructed as negative years. the highest precipitation occurred in 1864 and the lowest in 1917. it can be said that the precipitation influences the growth of juniper trees in the region. in this way, suitable conditions for the activity of cambiums are provided with the increase in precipitation.