تحلیل نقش دوگانه بهره‌برداری از محصولات غیرچوبی در جنگل‌‌های شبانکاره در استان کرمانشاه

باتوجه ‌به فرهنگ و امکانات هر منطقه، شدت و روش بهره‌برداری‌ از جنگل در شرایط مختلف جغرافیایی می‌توانند متفاوت باشند. این عامل بر کمیت و کیفیت محصولات و نقش تخریبی و یا حفاظتی بهره‌برداری تاثیرگذار است. پژوهش پیش‌‌رو با هدف بررسی نقش دوگانه درآمدی حفاظتی بهره‌برداری از محصولات غیرچوبی جنگل در سامان عرفی روستای شبانکاره از توابع شهرستان روانسر در استان کرمانشاه انجام شد. رویکرد کلی این پژوهش، کمی و ازنظر روش گردآوری داده‌ها، توصیفی (غیرآزمایشی) پیمایشی بود. 111 نفر از سرپرستان خانوار، جامعه نمونه را تشکیل می‌دادند. میانگین درآمد ناخالص سالانه حاصل از محصولات غیرچوبی در هر خانوار مورد مطالعه 6485096.77 تومان به‌دست آمد. این نتایج نشان‌دهنده اهمیت جایگاه محصولات غیرچوبی و نقش مکملی آن‌ها در بهبود معیشت بهره‌برداران هستند. در افرادی که محصولات غیرچوبی را به‌صورت گروهی برداشت می‌کردند، میانگین رتبه‌ای بهره‌برداری 57.75 به‌دست آمد. این عدد نسبت به کسانی که در قالب انفرادی بهره‌برداری می‌کردند، بیشتر بود. باتوجه‌به نتایج تکنیک تحلیل عاملی، رعایت اصول صحیح بهره‌برداری با واریانس 15.19، مدیریت و نظارت بر اصول و زمان مناسب بهره‌برداری‌ها با 14.71 و افزایش حساسیت به وضعیت جنگل با 8.37 درصد، بیشترین تاثیر را در نقش حفاظتی بهره‌برداری از محصولات غیرچوبی جنگل داشتند. هم‌اکنون، جنبه تخریبی بهره‌برداری از این محصولات، پررنگ‌تر از جنبه حفاظتی آن است. به‌طورکلی، با اصلاح ساختار‌های بهره‌برداری می‌توان نقش حفاظتی برداشت از محصولات غیرچوبی را تقویت کرد.

analysis of the dual role of nontimber products exploitation in the shabankareh’s forests in kermanshah province, iran

it seems that in different geographical conditions, according to the existing culture and facilities, the type and method of exploitation are different, which will affect the quantity and quality of exploitation and ultimately, the destructive or protective role of harvesting products on forests and pastures. the purpose of this study was to investigate the dual revenueprotection role of exploitation of nontimber products of shabankareh’s forest in ravansar county in kermanshah province, iran. the research was quantitative, and in terms of data collection method, it was descriptive survey research. the study population consists of 111 householders in shabankareh village. the results showed that the role of nontimber products in the livelihood of foresters is significant and the income is 6485096.77 tomans annually, which has a complementary role to improve the livelihood of users. also, results showed that the average exploitation rank of villagers who harvest in the form of groups was 57.75, which is higher than villagers who were personally exploited. according to the findings of the factor analysis technique, observing the correct principles of exploitation with 15.19% of the total variance, managing and monitoring the principles and appropriate time of exploitation with 14.71% and increasing sensitivity to the forest situation with 8.37% of the total variance, have the greatest impact on the protective role of exploitation. results showed that the exploitation of nontimber product is a more destructive and less protective role in shabankareh’s forests. in general, it can be said that by modifying the exploitation structures, the protective role of exploitation of nontimber products can be strengthened.