ارزیابی ویژگی‌های کمی و کیفی خشک‌دارها در مرحله تحولی افزایش حجم

خشک‌دارها، یکی از مهم‌ترین مشخصه‌های ساختاری در توده‌های طبیعی محسوب می‌شوند که آگاهی از فرایندهای مرتبط با آن‌ها در شناخت روند تکامل و تحول توده‌های جنگلی ضروری است. پژوهش پیش‌رو با هدف برآورد مشخصه‌های کمی و کیفی خشک‌دارها در مرحله تحولی افزایش حجم در توده‌های کمتردست‌خوره راش در جنگل خیرود نوشهر انجام شد.به‌این‌منظور، سه قطعه‌نمونه یک هکتاری که دارای ویژگی‌های این مرحله بودند، انتخاب شدند و گونه، قطر، ارتفاع، شکل و درجه پوسیدگی خشک‌دارهای موجود در آن‌ها آماربرداری صددرصد شد. حجم کل خشک‌دارها در قطعه‌نمونه‌های مورد مطالعه 87.97 متر مکعب به‌دست آمد. 32.8 درصد خشک‌دار‌ها به‌شکل سرپا و 67.2 درصد دیگر به‌شکل افتاده بودند. بیشترین (86 درصد) و کمترین (شش درصد) تعداد خشک‌دارها به‌ترتیب متعلق به راش و توسکا بودند. 73.8 درصد از تعداد کل خشک‌دارهای اندازه‌گیری‌شده در درجه‌های پوسیدگی ابتدایی و 26.2 درصد دیگر در درجه‌های پیشرفته پوسیدگی قرار داشتند. بیشترین فراوانی خشک‌دارها به‌ترتیب متعلق به طبقه‌های کم‌قطر، بسیار قطور، میان‌قطر و قطور بودند. بیشترین و کمترین نرخ مرگ‌ومیر نیز به‌ترتیب در طبقه‌های کم‌قطر و قطور مشاهده شد. میانگین حجم خشک‌دارها بین طبقه‌های قطری مختلف، اختلاف معنی‌داری داشتند. به‌طورکلی، پیشنهاد می‌شود که به‌منظور شناسایی تغییرات ساختار توده در طی زمان و بررسی پویایی خشک‌دارها در مرحله تحولی افزایش حجم، توده‌های مورد مطالعه در این پژوهش در سال‌های آینده نیز پایش شوند.

Quantitative and qualitative evaluation of deadwood characteristics in the growingup volume stage

Dead trees are one of the most important structural features in natural stands that knowledge of the processes associated with them is essential in understanding the evolution and development of forest stands. The main purpose of this study was to estimate the quantitative and qualitative characteristics in the natural beech forests during the stage of growingup volume in the Kheyrood forest of Iran. For this purpose, three onehectare sample plots with structural features of growingup volume stage were selected. In each plot, species, diameter, length, shape, and degree of decay of all dead trees were measured. The proportion of snags was 32.8%, while 67.2% of dead trees were recorded as log. The highest and lowest number of deadwoods belonged to beech with 86% and alder with 6%, respectively. The results showed that 73.8% of the total number of measured deadwoods related to primary decay degrees and 26.2% were in the advanced degrees of decay. The highest frequency of deadwoods in diameter classes in the study stands was measured in low, very thick, medium and thick diameter classes, respectively. The highest and lowest mortality rates in the diameter classes were calculated in the low and thickdiameter classes, respectively. The average volumes of deadwoods in different diameter classes were significantly different. In general, in order to identify changes in the stand structure over time and to investigate the dynamics of deadwood in the growingup volume stage, it is suggested that the stand analyzed here be monitored in the future.