اثر تنش خشکی ناشی از پلی‌اتیلن‌گلیکول (Peg6000) بر صفات جوانی‌زنی بذرهای هفت مبدﺃ جغرافیایی بادامک (.Amygdalus Scoparia Spach) در استان فارس

بادامک (amygdalus scoparia spach) گونه ‌ای مقاوم به خشکی با دامنه پراکنش گسترده است که به‌ فراوانی در جنگل‌کاری‌های مناطق خشک و نیمه‌خشک استفاده می شود. استفاده از منابع بذری که صفات جوانه‌ زنی مناسبی را در شرایط خشک نشان می‌ دهند، برای افزایش موفقیت در عملیات احیا و غنی ‌سازی و نیز توصیف و طبقه‌ بندی ژرم ‌پلاسم این گونه ضروری است. پژوهش پیش‌رو با هدف بررسی اثر تنش خشکی بر صفات جوانه‌ زنی بذر جمعیت‌‌هایی از بادامک در استان فارس، در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح پایه کامل تصادفی انجام شد. عوامل مورد بررسی شامل هفت جمعیت بادامک (مرودشت، پاسارگارد، ارسنجان، فسا، کوار، داراب و خنج) و چهار سطح خشکی (شاهد، 0/05 ، 0/1 و 0/5  مگاپاسکال) ناشی از پلی‌‌اتیلن‌‌گلیکول بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر تنش خشکی و اثر متقابل تنش خشکی در جمعیت برای کلیه صفات جوانه‌ زنی در سطح اطمینان 99 درصد معنی ‌دار بود. حساسیت جمعیت ‌ها نسبت به سطوح مختلف تنش خشکی متفاوت بود. افزایش پتانسیل آب در محیط کشت بر بیشتر صفات جوانه ‌زنی بذر تاثیر نامطلوبی داشت. در سطوح زیاد خشکی، میانگین زمان جوانه ‌زنی در جمعیت ‌های بادامک نواحی مرطوب‌ تر شمال فارس (مرودشت) نسبت به جنوبی‌ ترین جمعیت (جمعیت خنج) بیشتر بود. جمعیت خنج در بیشترین سطوح تنش خشکی، بیشترین مقادیر درصد جوانه‌ زنی، ضریب سرعت جوانه‌ زنی، شاخص جوانه ‌‌زنی، شاخص نرخ جوانه ‌زنی و ارزش جوانه ‌زنی را نسبت به جمعیت ‌های دیگر مورد مطالعه داشت. استفاده از بذرهای این جمعیت در صورت تایید در آزمون های عرصه ‌ای برای افزایش موفقیت عملیات احیایی در مناطق جنوبی استان توصیه می‌ شود.

Effect of drought stress induced by polyethylene glycol (PEG6000) on seed germinating traits of seven provenances of wild almond (Amygdalus scoparia Spach.) in the Fars Province, Iran

Wild almond (Amygdalus scoparia Spach.) is a drought resistant species with a wide spatial distribution that is extensively used in arid and semiarid afforestation plans of Iran. Increasing the success of rehabilitation of deforested areas and classification of germplasms entail employing seed resources with good germination rate. To investigate the effect of drought stress on seed germination traits of wild almond populations in Fars province, a factorial experiment was conducted in a completely randomized statistical design. Almond populations were tested on 7 levels (Marvdasht, Pasargard, Arsanjan, Fasa, Kavar, Darab and Khonj), and osmotic stress of polyethylene glycol was studied in 4 levels (0, 0.05, 0.1 and 0.5 MPa). Results of analysis of variance (ANOVA) showed that the main effects of water stress, population and their interactions were significant on all indicators of germination at p ≤ 0.01. In addition, a diverse sensitivity of populations was observed to levels of drought stress. Increasing the water potential in the germination media had an adverse effect on most seed germination traits. At the highest drought stress levels, the average germination time in populations located in northern Fars was more than those in the southern populations. The population of Khonj showed the highest germination percentage, coefficient of velocity of germination, germination index, and germination rate index and germination value compared to the other studied populations. Using the seeds of this population is therefore recommended if approved in field trials.