نقش دسترسی به سوخت جایگزین در تغییر الگوی مصرف انرژی خانگی روستائیان جنگلی زاگرس

پژوهش پیش‌رو با هدف بررسی نقش دسترسی به سوخت‌های جایگزین (نفت سفید، گاز مایع و گاز طبیعی) در تغییر الگوی مصرف انرژی خانگی روستائیان جنگل‌نشین شهرستان خرم‌آباد در استان لرستان انجام شد. این پژوهش، توصیفی و از نوع پیمایشی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل ساکنان سه روستای جنگلی با الگوی مصرف انرژی متفاوت بود. روستای ملیم‌دول فاقد سوخت جایگزین هیزم، روستای چناربگالی دارای نفت سفید و گاز مایع و روستای ‌گوشه‌شهنشاه دارای گاز طبیعی لوله‌کشی‌شده بود. نمونه‌ها شامل 146 خانوار از سه روستا بودند که به‌صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار اصلی پژوهش برای جمع‌آوری اطلاعات، پرسش‌نامه ساختاریافته بود. روایی محتوایی پرسش‌نامه با نظر استادان دانشگاه و پژوهشگران تایید شد. نتایج در روستای فاقد جایگاه نفت سفید و گاز مایع نشان داد که چوب هیزمی، سوخت اصلی مورد استفاده در این روستا بود، به‌طوری‌که این سوخت، 92/3 درصد از کل انرژی مصرفی سالانه خانوار (10865/7 کیلوگرم زغال‌سنگ استاندارد) را شامل می‌شد. در روستای دارای جایگاه نفت سفید و گاز مایع، روستائیان به‌صورت ترکیبی از سوخت‌های فسیلی و هیزم استفاده می‌‌کردند، با این‌حال، مصرف چوب هیزمی، 6/72 درصد از کل انرژی مصرفی سالانه خانوار (6328/8 کیلوگرم زغال‌سنگ استاندارد) را تشکیل می‌‌داد، اما گاز طبیعی در روستای گازرسانی‌شده، سوخت عمده مصرفی خانوارها بود. این سوخت 68/2 درصد از کل انرژی مصرفی سالانه خانوار (2579/4 کیلوگرم زغال‌سنگ استاندارد) در روستای مذکور را شامل می‌شد. درمجموع، نتایج پژوهش پیش‌رو نشان داد که گازرسانی به روستاهای جنگلی علاوه‌بر اینکه به‌شکل موثرتری مصرف چوب هیزمی را کاهش می‌دهد، بهره‌وری بیشتری داشته و مصرف سالانه انرژی را نیز کم می‌کند.

The role of alternative fuel access in changing the pattern of household energy consumption among the Zagros forest villagers

The purpose of this study was to investigate the role of access to alternative fuels (e.g. kerosene, liquefied petroleum gas, and natural gas) in changing patterns of household energy consumption in the Zagros forest. The research was descriptive and based on the survey technique. The statistical population consisted of residents of three forest villages from Khorramabad County, Lorestan Province. Each of these villages had a different energy consumption pattern. Malimdoul village lacks alternative fuel for firewood, Chenarbagali village with kerosene and liquefied petroleum gas (LPG) and Shahanshah village had access to piped natural gas. The sample consisted of 146 households from three villages, that selected by a simple random sampling method. The main research tool for data collection was a structured questionnaire. The content validity of the questionnaire was confirmed by the opinion of university professors and researchers. The results showed that firewood was the main fuel in the village without the station of kerosene and LPG. In this village, firewood constituted 92.3 percent of the total annual household energy consumption (10865.7 kilogramss of Standard Coal). The villagers used a combination of fossil fuels and firewood in the village with the station of kerosene and LPG. However, in this village firewood consumption constituted 72.6 percent of the total annual household energy consumption (6328.8 kilograms of Standard Coal). However, natural gas was the main fuel in the village that supplied with natural gas and comprised 68.2 percent of total household energy consumption annually (2579.4 kilograms of Standard Coal). Overall, the results showed that natural gas supply to forest villages reduces firewood consumption more efficiently and also reduces annual energy consumption.