تحلیل الگوهای فرهنگی و اجتماعی مشارکت سازمان‌یافته شبکه ذی‌نفعان بومی در حفظ و مدیریت منابع طبیعی تجدیدشونده (مطالعه موردی: جنگل‌‌های حوزه آبخیز طیبی سرحدی شرقی)

هدف پژوهش پیش‌‌رو، تحلیل الگوهای فرهنگی و اجتماعی مشارکت مردم بومی و محلی حوزه آبخیز طیبی سرحدی شرقی واقع در استان کهگیلویه و بویراحمد در حفظ و مدیریت منابع طبیعی تجدیدشونده با تاکید بر نهادمندی، کشف شرایط زمینه‌‌ای و عوامل علی و مداخله‌‌گری بود که بر این کنش اثر می‌‌گذارند. برای دستیابی به این هدف، از روش نظریه بنیانی استفاده شد. با بهره‌‌گیری از کدگذاری سه‌مرحله‌‌‌‌ای، مفاهیم، مقوله‌‌ها و قضایای نظری ساخته شدند. با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند با 32 مشارکت‌کننده تا اشباع نظری، مصاحبه عمیق انجام شد. مصاحبه‌شوندگان این پژوهش را افراد ذی‌نفع و بهره‌برداران از منابع طبیعی تشکیل می‌دادند. یافته‌‌های پژوهش نشان داد که «فقدان نهادمندی» مقوله مرکزی این پژوهش بود. شرایط عِلی همچون تصمیم‌‌‌‌‌‌گیری‌‌های متمرکز، به‌هم خوردن ساختار قدرت در روستاها، تجاری شدن اقتصاد روستایی و تضاد ذی‌نفعان، شرایط زمینه‌‌ای مانند فقر منابع طبیعی، فقر مردم بومی و شرایط مداخله‌‌گری همچون ضعف سرمایه اجتماعی، بیگانگی اجتماعی و خرده‌‌فرهنگ قومی باعث ضعف و فقدان نهادمندی شده بودند. از راهبردهای مردم بومی در چنین وضعیتی می‌توان به حمایت‌خواهی، یارانه‌خواهی، نادیده گرفتن مسئله، سواری مجانی گرفتن و پذیرش شرایط فعلی اشاره کرد. هریک از راهبردهای مذکور، پیامدهایی مانند عدم مشارکت در طرح‌‌های منابع طبیعی، کم شدن حساسیت نسبت به این منابع، بیگانگی از طبیعت، بهره‌‌برداری افراطی از منابع طبیعی و پیگیری منافع فردی در برخورد با منابع طبیعی را به‌دنبال داشت. براساس یافته‌‌های پژوهش پیش‌‌رو، عوامل خرد و کلان در یک برهم‌کنش باعث عدم مشارکت سازمان‌‌یافته ذی‌نفعان بومی و محلی در حفظ و مدیریت منابع طبیعی تجدیدشونده شده‌اند.

An analysis of cultural and social patterns of organized participation of local stakeholders network regarding the preservation and management of revised natural resources through Grounded theory (Case study: Eastern Taibi watershed forests, Iran)

Participation of local communities plays a significant role in preserving natural resources. The purpose of this study was to analyze the cultural and social patterns of local people´s cooperation in the preservation and management of renewable natural resources as well as the emphasis on internalization and findings on background conditions and causal factors affecting this. To this aim, the Grounded theory was used. The categories and theorems were constructed by means of threestep coding of the concepts. Sampling was used for a deep interview with the association of 32 subjects. Interviewees were composed of stakeholders and users of natural resources. The findings showed noninternalization is the hub of the study, which was due to focused decisions, the chaos of power structure in villages’ economy trading, the natural poverty of local people, the lack of social investment, social alienation, and tribal microcultures. Dominating endeavors of local communities in such conditions include asking for support and the development of subsidyseeking spirit and ignorance. Each of these abovementioned procedures bears consequences, including noncooperation of natural resources schemes, reducing sensitivity to declining natural resources and alienation to nature, excessive exploitation of natural resources, following individual interests in the face of natural resources. Based on the findings of this study, macro and microscale factors in one interaction have resulted in the lack of organized participation of indigenous and local stakeholders in the conservation and management of renewable resources.