تاثیر آموزش بر دانش محیط‌ زیستی و تغییرات اقلیمی دانش‌‌آموزان جنگل‌‌نشین و غیرجنگل‌‌نشین

آموزش محیط‌‌زیست به‌عنوان یکی از مهم‌ترین روش‌‌ها برای افزایش آگاهی پیرامون تغییرات اقلیمی و مباحث محیط‌‌زیستی مطرح است که در دانش‌‌آموزان جنگل‌‌نشین مقطع راهنمایی در مناطق شهری و روستایی شهرستان کلیبر و دانش‌‌آموزان غیرجنگل‌‌نشین کلان‌شهر تبریز بررسی شد. هدف اصلی پژوهش پیش‌‌رو، سنجش اطلاعات محیط‌‌‌زیستی و تغییرات اقلیمی دانش‌‌آموزان و تاثیر برگزاری کارگاه‌‌ها بر افزایش اطلاعات این افراد بود. جامعه آماری تحقیق شامل 69 هزار نفر بود که اطلاعات آنها با استفاده از پرسش‌نامه از 221 دانش‌‌آموز مقطع راهنمایی جمع‌‌آوری شد. از هرکدام از مناطق شهری و روستایی شهرستان کلیبر و کلان‌شهر تبریز، دو مدرسه و درمجموع شش مدرسه برای جمع‌آوری اطلاعات انتخاب شد. روایی محتوایی پرسش‌نامه ازطریق پانلی از متخصصان دانشگاهی و اجرایی تایید شد. پایایی پرسش‌نامه نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ در گویه‌‌‌‌های محیط‌زیستی و اقلیمی به‌ترتیب برابر با 0.74 و 0.84 برای هر دو منطقه موردمطالعه به‌دست آمد. براساس نتایج، بیشتر از 90 درصد دانش‌‌آموزان بر اهمیت جنگل‌‌‌های ارسباران تاکید کردند. اینترنت در بین دانش‌‌آموزان غیرجنگل‌‌نشین (42.1 درصد) و جنگل‌‌نشین (34.5 درصد) به‌عنوان مهم‌ترین منبع کسب اطلاعات محیط‌‌زیستی و اقلیمی ذکر شد. برگزاری کارگاه آموزشی برای هر دو گروه از افراد موردمطالعه باعث افزایش حدود 10 درصدی در توجه به تغییر اقلیم با حدود 38 درصد شد. به‌ترتیب، حدود 34 و 15 درصد از دانش‌‌آموزان در مناطق غیرجنگل‌‌نشین و جنگل‌‌نشین بیان کردند که اطلاعی از بحران ایجادشده در اثر تغییرات اقلیمی ندارند. این مقدار در مرحله بعد از برگزاری کارگاه به‌ترتیب به پنج و هشت درصد کاهش یافت. بعد از برگزاری کارگاه آموزشی، به‌ترتیب 63.5 و 60.7 درصد از دانش‌‌آموزان در مناطق غیرجنگل‌‌نشین و جنگل‌‌نشین عقیده داشتند که باید فعالیت‌‌هایی برای مقابله‌‌ با تغییر اقلیم انجام دهند. درمجموع نتایج نشان داد که برگزاری کارگاه‌‌‌‌های آموزشی، تاثیری معنی‌‌دار بر افزایش اطلاعات محیط‌‌زیستی دانش‌‌آموزان منطقه موردمطالعه داشت.

The effect of education on the forest and nonforest students’ knowledge of environmental and climate change

By considering environmental education as the basic source of knowledge to increase awareness of climate change and environmental issues in students, this was studied here by surveying students residing in Kalibar in the Arasbaran region (as forest dwellers) and Tabriz (as the nonforest dwellers). The main aim of this research was to quantify the students’ information on environment and climate change and the effect of workshops in increasing their information. The statistical population consists of 69000 individuals, and data were collected from 221 intermediatelevel students by questionnaires distributed in six schools. One school was randomly selected from each of the urban and rural areas of Kalibar, as well as from urban areas of Tabriz, resulting in 6 schools in total. The content validity of the questionnaire was confirmed through a panel of academic and executive specialists. The reliability was also measured using the Cronbach’s alpha coefficient in environmental (0.74) and climate (0.84) fields. Based on the results, > 90% of students in both forest and nonforest areas emphasized the importance of the Arasbaran forests. Internet was mentioned as the most important source of environmental and climate information among the nonforest (42.1%) and forest (34.5%) students. The workshop held for both groups of individuals led to a relative increase of 10% in awareness of climate change. In addition, 34 and 15% of the students in nonforest and forest regions stated that they had previously no information on the climate change consequences, which was increased to 5 and 8% in the postworkshop period, respectively. After the workshop, 63.5 and 60.7% of the students in nonforest and forest regions believed that they could and should participate in climate change campaigns. Overall, the results of the research showed that the workshops had a significant effect on increasing the awareness as well as environmental information.