روند تغییرات حفاظت‌کننده‏‌های اسمزی و پارامترهای فیزیولوژی سه گونه اکالیپتوس در پاسخ به تنش سرب

پژوهش پیش‏رو به‌منظور بررسی تغییرات بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی نونهال‏های سه گونه اکالیپتوس (eucalyptus camaldulensis dehnh.، e. microtheca f. muell و e. occidentalis endl.) در پاسخ به سمیت سرب انجام شد. بذرها در گلدان‏های حاوی سنگریزه کشت شدند و توسط محلول‏ غذایی آبیاری شدند. پس از گذشت 10 هفته، نونهال‏های اکالیپتوس در معرض تیمارهای نیترات سرب (صفر، 50، 100 و 200 میلی‌مولار) به ‌مدت 10 ماه قرار گرفتند و پس از آن با استفاده از دستگاه icpoes غلظت سرب در اندام‏های ریشه، ساقه و برگ نونهال‏ها اندازه‌گیری شد. روند انباشت سرب در برگ به‌صورت e. camaldulensis > e. microtheca > e. occidentalis بود. غلظت سرب در بافت ریشه بیشتر از برگ و ساقه بود و در اغلب موارد در بافت ساقه نیز کمتر از برگ بود. در هر سه گونه با افزایش غلظت سرب، غلظت این عنصر در بافت‏های گیاه نیز افزایش یافت. با افزایش غلظت سرب، در هر سه گونه محتوای پرولین و قندهای محلول افزایش یافت و در مقابل محتوای رنگیزه‏ها، محتوای نسبی آب برگ و سطح ویژه برگ کاهش یافت. این نتایج بیان‌گر آن بود که اکالیپتوس دارای مکانیسم‏های موثر در برابر سمیت سرب ازجمله تجمع حفاظت‌کننده‏های اسمزی بود. در میان سه گونه مورد بررسی، بیشترین غلظت سرب تجمع‌یافته در برگ و ساقه e. occidentalis مشاهده شد که به‌ترتیب 2/38 و 1/82 برابر غلظت سرب تجمع‌یافته در برگ e.camaldulensis و e. microtheca بود، اگرچه حداقل مقدار شاخص تحمل تنش (0/76) در e. occidentalis مشاهده شد. در کل، با توجه به نتایج به‌دست‌آمده می‏توان اکالیپتوس را به‌عنوان یک گونه مقاوم به فلز سنگین سرب برای گیاه‌پالایی خاک‏‌های آلوده به سرب درنظر گرفت.