رابطه بین گروه‌گونه‌های اکولوژیک با شاخص‌های غیرپارامتریک تنوع زیستی و عامل‌های محیطی در ارسباران (مطالعه موردی: حوضه آبخیز ایلگنه‌چای و کلیبرچای)

هدف این پژوهش، طبقه‌ بندی اکوسیستمی منطقه ارسباران و تعیین مهم‌ترین ویژگی‌های محیطی موثر در تفکیک واحدهای مذکور بود. با استفاده از شبکه آماربرداری منظم-تصادفی با ابعاد 300×300 متر، 130 قطعه ‌نمونه دایره ‌ای شکل به مساحت 314 متر مربع مورد بررسی قرار گرفت. گونه ‌های درختی و درختچه ‌ای در قطعه ‌نمونه اصلی اندازه ‌گیری شدند. گونه، درصد تاج ‌پوشش و تعداد پایه به‌ عنوان معیارهای اندازه ‌گیری پوشش گیاهی درنظر گرفته شدند. نوع گونه ‌های علفی و درصد پوشش آن‌ها در ریزقطعه ‌نمونه ‌هایی به مساحت 3/14 مترمربع اندازه ‌گیری شدند. در طبقه‌ بندی واحدها از روش طبقه‌بندی پوشش گیاهی با به‌کارگیری تحلیل دوطرفه گونه‌های شاخص (twinspan) و تحلیل تطبیقی (ra)، شش واحد تفکیک شد. تجزیه و تحلیل واحدها با استفاده از تحلیل واریانس یک‌ طرفه و تحلیل تشخیص و بر اساس ویژگی‌های توپوگرافیک رویشگاه و شاخص‌ های تنوع زیستی گیاهی انجام شد. بر اساس نتایج تحلیل تشخیص، دو متغیر توپوگرافی ارتفاع از سطح دریا و شیب جهت و شاخص غنای گونه‌ ای مارگالف و شاخص‌های یکنواختی اسمیث-ویلسون، شلدون و سیمپسون و شاخص ‌های ناهمگنی (تنوع) سیمپسون، هیل (n1) و شانون وینر به‌ترتیب اهمیت در توابع پنج ‌گانه تشخیص قرار گرفتند که در سطح اطمینان 99 درصد معنی‌ دار بودند. توابع به‌دست آمده، صحت طبقه‌ بندی واحدهای اکوسیستمی را 83/8% نشان داد. نتایج این پژوهش نشان داد که ویژگی‌های توپوگرافی نسبت به شاخص‌ های تنوع زیستی از اهمیت بیشتری در الگوی پراکنش جوامع گیاهی منطقه برخوردار بودند. طبقه‌ بندی اکوسیستمی هرچند که بر اساس تجزیه و تحلیل پوشش گیاهی تعیین می شود، اما می‌ تواند پیش‌بینی قابل قبولی از ویژگی‌های محیطی ارائه کند.