تاثیر روشنه‌های تاجی جنگل بر فعالیت آنزیمی، مواد آلی محلول و اسیدهای آلی خاک

روشنه‌های تاجی نقش مهمی در پویایی جنگل ‌های نواحی معتدله بر عهده دارند. پژوهش پیش‌رو با هدف بررسی سطوح مختلف روشنه‌های تاجی بر فعالیت ‌های بیوشیمی خاک در منطقه خانیکان نوشهر انجام شد. سی و دو روشنه با سطوح کوچک (205-195 متر مربع)، متوسط (406-397 متر مربع)، بزرگ (604-593 متر مربع) و خیلی بزرگ (807-792 متر مربع) با هشت تکرار از هر سطح حفره تاجی درنظر گرفته شد. در داخل هر حفره، نمونه‌ های ترکیبی خاک برای تجزیه مشخصه ‌های فیزیکی و شیمیایی، بیولوژی و بیوشیمی برداشت شد. نتایج حاکی از اثر معنی ‌دار سطوح مختلف روشنه‌های تاجی بر مشخصه‌ های فیزیکی و شیمیایی (به‌جز محتوی سیلت) و بیولوژی خاک بود. همچنین، بیشترین فعالیت اوره‌ آز در روشنه‌های متوسط و کوچک (µg nh4+–n g^−1 2 h^−1 22/54 و 22/97) مشاهده شد. اسید فسفاتاز (µg pnp g^−1 h^−1 633/75)، آریل ‌سولفاتاز (µg pnp g^−1 h^−1 153/38) و اینورتاز (µg glucose g−^1 3 h^−1 273/25) خاک دارای بیشینه مقدار خود در روشنه‌های متوسط بودند. روشنه‌های تاجی با سطح خیلی بزرگ بیشترین مقادیر کربن آلی محلول (94/73 میلی ‌گرم بر کیلوگرم) را به‌خود اختصاص دادند، در حالی‌که بیشترین نیتروژن آلی محلول (34/66 میلی گرم بر کیلوگرم) در روشنه‌های تاجی متوسط مشاهده شد. حضور روشنه‌های تاجی خیلی بزرگ منجر به تجمع اسیدهای آلی فولویک و هیومیک (به‌ترتیب 454/62 و 888/88 میلی ‌گرم در 100 گرم خاک خشک) در خاک جنگل مورد مطالعه شده بود. درمجموع، برای مدیریت پایدار جنگل پیشنهاد می ‌شود از ایجاد روشنه‌های بزرگ یا خیلی بزرگ اجتناب شود.