ارزیابی اﺛﺮ عامل‌های مختلف ﺑﺮ ریزازدیادی زربین (cupressus sempervirens var. horizontalis mill.) چهارهزارساله ابرکوه

پژوهش پیش‌رو به‌ منظور حفظ ذخیره ژنتیکی و تکثیر زربین (cupressus sempervirens l. var. horizontalis (milll.) gord.) 4000 ساله ابرکوه به روش کشت بافت انجام شد. در آزمایش اول، اثر زمان نمونه گیری (چهار فصل)، دو نوع محیط کشت murashige & skoog (ms) و woody plant medium (wpm) و غلظت های مختلف بنزیل‌آدنین (ba) (صفر، 0/1 و یک میلی‌گرم در لیتر) بر پرآوری ریزنمونه‌ های زربین بررسی شد. در آزمایش دوم و سوم، اثر محیط کشت (ms و wpm)، غلظت‌های بنزیل‌آدنین/ba (صفر، 0/1، 0/5 و یک میلی گرم در لیتر) به‌تنهایی و در ترکیب با 0/01 میلی گرم در لیتر ایندول‌بوتیریک‌اسید (iba) و نوع ریزنمونه (سرشاخه های اولیه و ثانویه) بر پرآوری گیاه به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار بررسی شد. در آزمایش اول، بیشترین تعداد شاخساره در ریزنمونه های تهیه‌شده در فصل بهار و تابستان که به‌ ترتیب در محیط کشت‌های ms و wpm کشت شده بودند، به‌دست آمد. در آزمایش دوم، بیشترین شاخه‌ زایی و افزایش طول در محیط کشت wpm و در سرشاخه‌های ثانویه مشاهده شد. بیشترین طول شاخساره در ریزنمونه اولیه کشت‌شده در محیط کشت wpm با غلظت 0/1 و 0/5 میلی گرم در لیتر ba و همچنین ریزنمونه اولیه در محیط کشت ms بدون ba به‌دست آمد. در آزمایش سوم، بیشترین تعداد شاخساره با میانگین سه، مربوط به ریزنمونه های ثانویه در محیط کشت wpm حاوی صفر میلی گرم در لیتر ba+ 0/01 میلی گرم در لیتر iba بود. به طور کلی، بهترین زمان نمونه‌برداری، محیط کشت و نوع ریزنمونه به‌ ترتیب فصل بهار، محیط wpm و سرشاخه ثانویه بود.

Effect of different factors on micropropagation of Abarkooh 4000yearold horizontal cypress (Cupressus sempervirens L. var. horizontalis (Mill.) Gord.)

This study was conducted to protect the genetic properties and propagation of 4000yearold Abarkooh horizontal cypress (Cupressus semprvirens L. var. horizontalis (Mill.) Gord.) by tissue culture technique. In the first experiment, the effect of preparation time of explant (four seasons), medium culture (MS and WPM) and concentrations of BA (0, 0.1 and 1 mg/l) on proliferation of horizontal cypress explants was investigated. In second and third experiments the effect of culture media (MS and WPM), concentrations of BA (0, 0.1, 0.5 and 1 mg/l) was studied alone or in combination with 0.01 mg/l IBA and type of explant (primary or secondary shoots) in a factorial experiment and completely randomized design with three replications. In first experiment, the maximum shoots number was obtained from spring and summer explants that were cultured in MS and WPM culture media, respectively. In second experiment, the maximum number and length of shoots was obtained in WPM culture medium and secondary shoots. The highest length of shoots was found in first shoots cultured in WPM medium containing 0.1 and 0.5 mg/l BA, followed by primary shoots cultured in MS medium culture without BA. In the third experiment, the maximum number of shoots (3) was observed in secondary shoots by using WPM medium containing 0 mg/l BA + 0.01 mg/l IBA. Conclusively the best time of preparing explant, type of culture media and explant were found to be spring, WPM medium and secondary shoots, respectively.