دولتی بودن یا ملتی بودن؟: بنیادهای فرهنگ آموزش و برنامه درسی در ایران معاصر

عرصه آموزش و برنامه درسی در ایران، عرصه‌ای است که دولت برای حفظ حاکمیت و مردم برای حفظ هویت، در جهت سیطره بر آن تلاش‌های طاقت‌فرسایی را داشته‎اند. دولت‌های ایران تا قبل از آشنایی با سنت‌های آموزش نوین غربی، از جادوی آموزش و برنامه درسی دولتی بی‌‌خبر بودند. پادشاهان قاجار که با این موضوع آشنا شدند، برای آنکه آموزش و برنامه درسی «ملتی» را به «دولتی» تبدیل کنند، تلاش خود را از سال 1230 آغاز کردند و این کار را حکومت پهلوی در سال 1345 نهایی کرد و جمهوری اسلامی نیز آن را در خدمت اهداف جدید، دنبال نمود. آنچه در بنیاد این کوشش‌های متعارض دولت ملت قرار دارد، اعتقاد هر دو طرف به امکان‌پذیری القاء است؛ اعتقادی که شکل‌دهی رفتار و باور را ممکن قلمداد می‌کند. اما همچنان این پرسش مطرح است که آیا سیطره ظاهری بر آموزش و برنامه درسی توانسته به سیطره واقعی منتهی شود؟

Governmental or Popular? Educational and Curriculum Foundation in Contemporary Iran

: The field of education and curriculum in Iran is an arena in which the government seeks to preserve sovereignty and people seek to preserve identity in an endurable effort for domination. Before the familiarity with the doctrine of modern western education, the Iranian governments were unaware of the magic of governmental education and curriculum. The Qajar kings who became familiar with this issue began their efforts in 1841, to turn “Popular” education and curriculum into “governmental”. The Pahlavi regime finalized this procedure in 1956, and the Islamic Republic also put this upon new purposes. What exists at the heart of these conflicting nationstate efforts is the common belief of possibility of induction in both sides; the belief that presents shaping of behavior and faith as possible. However, the question remains whether the apparent dominance of government on education and curriculum has led to real domination?