روند عملکرد علوم دانش آموزان سوم راهنمایی از 1378 تا 1386 با توجه به هدف های سند چشم‌انداز 20 ساله : یافته‌های timss در ایران و کشورهای منطقه

در این مقاله روند عملکرد علوم دانش آموزان سوم راهنمایی (هشتم) ایران در سه مطالعه بین المللی (timss) با روش روندپژوهی با عملکرد دانش آموزان کشورهای منطقه در چهار حیطه محتوایی (شیمی، علوم زمین، زیست شناسی و فیزیک) و سه سطح عملکرد شناختی (دانستن، به کاربردن و استدلال) به تفکیک جنسیت مقایسه شده است. رتبه عملکرد علوم دانش آموزان ایران با وجود افزایش تعداد کشورهای منطقه شرکت کننده از رتبه دوم در مطالعه 1999 به رتبه پنجم در مطالعه 2007 کاهش یافته است. متوسط عملکرد دانش آموزان ایران از متوسط عملکرد دانش آموزان کشورهای شرکت کننده در هر سه مطالعه بیشتر ولی از متوسط عملکرد دانش آموزان کشورهای ارمنستان، اردن و دبی کمتر است. افزایش متوسط عملکرد در ایران از افزایش در اردن، ارمنستان، بحرین، ترکیه و تونس کمتر است. درصد دانش آموزان ایران با نمره بالاتر از نقاط معیار از متوسط 18 کشور شرکت کننده بهتر، ولی از درصد دانش آموزان ارمنستان، اردن، دبی، ترکیه، بحرین و ترکیه کمتر است. رشد متوسط عملکرد دانش آموزان دختر در بسیاری از کشورهای مورد مطالعه از جمله ایران از رشد متوسط عملکرد دانش آموزان پسر بیشتر است. روند رشد ویژگی های عمده و اثرگذار بر عملکرد تحصیلی در ایران از جمله وضعیت اقتصادی و تحصیلی خانواده دانش آموزان، خودپنداره علوم، دلبستگی به مدرسه، جو مدرسه، مشکلات رفتاری، محدودیتهای تدریس دبیران، درک، رضایت و موفقیت دبیر، ادراک دبیر از امنیت مدرسه و تعامل دبیران با یکدیگر از روند رشد از چند کشور کندتر است. با روند کنونی تحقق هدفهای سند چشم انداز در حوزه آموزش عمومی محتمل بنظر نمی رسد.