اثر نوع ریزنمونه و ترکیب‌های مختلف تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی در کالوس‌زایی و ساقه‌زایی گیاه شاهدانه (cannabis sativa l.) در شرایط درون شیشه

شاهدانه ایرانی (cannabis sativa l.) گیاهی دارویی متعلق به خانواده cannabinaceae است که ترکیب‌های متنوعی از متابولیت‌های ثانویه را تولید می‌کند. این تحقیق به‌منظور بهینه‌سازی باززایی مستقیم و غیرمستقیم این گیاه در شرایط in vitro انجام شد. ریزنمونه‌های برگ و هیپوکوتیل از گیاهچه‌های استریل جداسازی شده و محیط کشت‌های حاوی ba (1/0، 2/0، 5/0، 1، 2، 3 میلی‌گرم در لیتر) به تنهایی یا در ترکیب با 5/0 میلی‌گرم در لیتر iba و tdz (1/0، 2/0، 5/0، 1، 2، 3 میلی‌گرم در لیتر) به تنهایی یا در ترکیب با 5/0 میلی‌گرم در لیتر iba کشت شدند. عکس‌العمل ریزنمونه‌ها در همه محیط‌های کشت مورد استفاده، تولید کالوس بود. هیچگونه باززایی مستقیم در ریزنمونه‌ها مشاهده نشد و در ریزنمونه هیپوکوتیل باززایی غیرمستقیم در سطوح مختلف هورمونی ba اتفاق افتاد. بیشترین حجم کالوس تولید شده، در غلظت 2 میلی‌گرم در لیتر tdz به همراه 5/0 میلی‌گرم در لیتر iba در ریزنمونه برگ بدست آمد. بیشترین وزن تر و خشک کالوس تولید شده مربوط به ریزنمونه برگ در تیمار هورمونی 1 میلی‌گرم در لیتر tdz به همراه 5/0 میلی‌گرم در لیتر iba بود. تیمار هورمونی 5/0 میلی‌گرم در لیتر tdz به همراه 5/0 میلی‌گرم iba در هیچ ریزنمونه‌ای کالوس تولید نکرد. البته ترکیب هورمون iba در غلظت‌های مختلف هورمون ba، تاثیر شگرفی در بهبود حجم و وزن تر و خشک کالوس ریزنمونه‌ها داشت. با این حال افزودن هورمون iba در غلظت‌های مختلف هورمون tdz چندان تاثیری در بهبود حجم و وزن تر و خشک کالوس هر دو ریزنمونه نداشت.