ارزیابی برخی صفات فیتوشیمیایی، مورفولوژیکی و میزان عناصر معدنی جمعیت‌های مختلف گیاه دارویی عناب (ziziphus jujuba mill.)

عناب (ziziphus jujuba mill.) از درختان دارویی ارزشمندی است که در ایران پراکنش دارد. میوه این گیاه به‌دلیل داشتن مواد موثره در صنایع غذایی و دارویی استفاده می‌شود. در این مطالعه برخی صفات فیتوشیمیایی، مورفولوژیکی و عناصر معدنی میوه 23 اکوتیپ عناب واقع در ایستگاه تحقیقات بدیعی در بخش گازرون استان قم (j1-j23) اندازه‌گیری شد. کربوهیدرات محلول کل (tsc) نمونه‌ها از 54/5% تا 36/23% متغیر بود. بیشترین و کمترین میزان tss میوه‌ها به‌ترتیب از اکوتیپ j1 (13/36%) و j22 (1/16%) بدست آمد. اکوتیپ j7 دارای بیشترین اسیدیته کل (ta) به میزان 31/3% بود. میزان پروتئین نمونه‌ها بین 6/5% (j19) تا 5/13% (j7) بود. بیشترین میزان نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آهن، روی، مس، منگنز و کادمیوم نمونه‌ها به‌ترتیب از اکوتیپ‌های j8 (6/2%)، j8 (153/0%)، j17 (25/1%)، j3 (ppm 91/28)، j4 (ppm 12/41)، j3 (ppm 27/50)، j1 (ppm 23/80) و j8 (ppm 35/0) حاصل شد. براساس تجزیه خوشه‌ای نمونه‌ها به هشت گروه تقسیم شدند. عدم وجود تطابق در تجزیه خوشه‌ای و قرار نگرفتن اکوتیپ‌ها در کنار هم می‌تواند ناشی از تفاوت ژنتیکی باشد. ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که میزان کربوهیدرات محلول کل با مواد جامد محلول همبستگی مثبت و معنی‌داری نشان داد. همچنین همبستگی وزن با صفت طول و نسبت طول به قطر میوه مثبت و معنی‌دار بود. البته سایر صفات فیتوشیمیایی و مورفولوژیکی میوه با هم همبستگی نشان ندادند.