اثر تنش خشکی بر کمّیت و کیفیت اسانس و کارایی مصرف آب (WUE) در اکالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis Dehnh.)

کمبود آب می‌تواند اثرات متفاوتی را بر فرایندهای مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاهان به دنبال داشته باشد. تولید اسانس نیز از نظر مقدار و نوع ترکیب تحت تاثیر تنش خشکی قرار می‌گیرد. اکالیپتوس‌ها و ازجمله eucalyptus camaldulensis dehnh. به‌عنوان منابع غنی از اسانس و به‌ویژه ترکیب 8،1-سینیول مطرح می‌باشند. به‌منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر بازده اسانس، نوع ترکیب‌های شیمیایی و همچنین کارایی مصرف آب در گونه e. camaldulensis، تاثیر سه تیمار رطوبتی شامل 100% ظرفیت زراعی (بدون تنش)، 70% ظرفیت زراعی (تنش ملایم) و 40% ظرفیت زراعی (تنش شدید) در سه تکرار و در قالب طرح کاملاً تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در ایستگاه تحقیقات بیابان‌زدایی شهید صدوقی یزد و در شرایط لایسیمتری انجام شد. نتایج بدست آمده نشان داد که هرچند با افزایش دسترسی گیاه به آب به‌دلیل تولید برگ بیشتر، اسانس بیشتری تولید گردید، اما تنش ملایم خشکی، افزایش بازده اسانس و بهبود کارایی مصرف آب در خصوص تولید اسانس را به همراه داشت. تنش ملایم خشکی باعث بالا رفتن درصد 8،1-سینیول نسبت به سایر تیمارها گردید (p < 0.001)، هرچند باعث کاهش تولید و یا توقف تولید بسیاری دیگر از ترکیب‌ها شد. درصد 8،1-سینیول در تیمارهای 100، 70 و 40 درصد ظرفیت زراعی به‌ترتیب 33/69، 13/78 و 87/51 بود. تولید ترکیب آلفا-پنین نیز به‌عنوان یکی دیگر از ترکیب‌های مهم تحت تاثیر رطوبت کافی (بدون تنش) قرار گرفت، به‌گونه‌ای که مقدار آن با سایر تیمارها دارای اختلاف معنی‌داری (p < 0.001) بود. درصد این ترکیب در تیمارهای 100، 70 و 40 درصد ظرفیت زراعی به‌ترتیب 14، 03/7 و 06/4 بود.