بررسی فیتوشیمی، خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدباکتری عصاره اتانولی اندام‌های هوایی و ریشه tanacetum parthenium l. در مراحل مختلف رشد

سابقه و هدف: میزان مواد موثره گیاهان دارویی در مراحل مختلف رشد آنها متفاوت است، بنابراین برای تعیین بهترین زمان برداشت هر یک از گونه‌های گیاهان دارویی، لازم است که میزان مواد موثره و فعالیت زیستی آن در مراحل مختلف رشد بررسی شود. گونه tanacetum parthenium l. یکی از گونه‌های مهم جنس کاسنی می‌باشد که خواص دارویی متعددی دارد. در این مطالعه محتوای تام ترکیبات فنول، فلاونوئید، آلکالوئید و آنتوسیانین، فعالیت آنتی‌اکسیدانی و ضدباکتریایی عصاره اتانولی اندام‌های هوایی و ریشه t. parthenium در مراحل مختلف فنولوژی (رویشی، گلدهی و بذردهی) بررسی شده است.مواد و روش‌ها: بدین‌منظور فنول کل، فلاونوئید کل، آلکالوئید کل و آنتوسیانین کل در عصاره اتانولی اندام‌های هوایی و ریشه گیاه بابونه گاوی به روش اسپکتروفتومتری اندازه‌گیری شدند. فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره‌ها به روش مهار رادیکال آزاد 2 و 2 دی فنیل- 1- پیکریل هیدرازیل (dpph) و فعالیت ضدباکتریایی عصاره‌ها در برابر باکتری‌های گرم مثبت (استافیلوکوکوس اورئوس و باسیلوس سرئوس) و باکتری‌های گرم منفی (اشریشیا کلی و سالمونلا تیفی‌موریوم) به روش‌های انتشار دیسک، حداقل غلظت مهار (mic) و حداقل غلظت کشندگی (mbc) ارزیابی شد.نتایج: حداکثر میزان فنول کل (1.2 ± 62.3 میلی‌گرم معادل اسید گالیک بر گرم وزن خشک گیاه)، فلاونوئید کل (0.9 ± 35.7 میلی‌گرم معادل کوئرستین بر گرم وزن خشک گیاه)، آلکالوئید کل (0.6 ± 73.2 میلی‌گرم معادل آتروپین بر گرم وزن خشک گیاه) و آنتوسیانین کل (0.3 ± 4.2 میلی‌گرم معادل سیانیدین 3-گلوکوزید بر گرم وزن خشک گیاه) در عصاره اندام‌های هوایی گونه مورد مطالعه در مرحله گلدهی اندازه‌گیری شد. نتایج ارزیابی فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره‌ها نشان داد که عصاره اندام‌های هوایی در مرحله گلدهی گیاه دارای بالاترین فعالیت آنتی‌اکسیدانی (0.7 ± 75.3%) است و حداقل فعالیت آنتی‌اکسیدانی (0.9 ± 16.5%) برای عصاره ریشه در مرحله رویشی گیاه اندازه‌گیری گردید. براساس نتایج بررسی فعالیت ضدباکتریایی، بیشترین قطر هاله عدم رشد (0.3 ± 21 میلی‌متر) برای عصاره اندام‌های هوایی گیاه در مرحله گلدهی و در مقابل باکتری استافیلوکوکوس اورئوس مشاهده شد و حداقل غلظت مهار (12.5 میکروگرم بر میلی‌لیتر) و حداقل غلظت کشندگی (25 میکروگرم بر میلی‌لیتر) در برابر باکتری مذکور و برای عصاره اندام‌های هوایی در مرحله گلدهی و رویشی ثبت شد. براساس نتایج، عصاره‌های گونه مورد مطالعه اثرگذاری بیشتری بر باکتری‌های گرم مثبت نسبت به باکتری‌های گرم منفی داشت.نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج این تحقیق می‌توان بیان کرد که عصاره گیاه‌بابونه گاوی در مرحله گلدهی دارای میزان قابل توجهی از ترکیبات فیتوشیمیایی با خاصیت آنتی‌اکسیدانی و ضدباکتریایی مناسب است و می‌توان از آن به‌عنوان منبع ترکیبات آنتی‌اکسیدان و آنتی‌بیوتیک طبیعی استفاده کرد.

phytochemical investigation, antioxidant and antibacterial activities of tanacetum parthenium l. aerial parts and root ethanolic extracts at different phenological stages

background and objectives: the amount of secondary metabolites in medicinal plants are changed during different stages of plant growth, so in order to determine the best time to harvest each medicinal herb, it is necessary to determine the amount of active substances and their biological activities in different phenological stages. tanacetum parthenium l. is one of the important species of chicory genus that has many medicinal properties. this study investigated the content of total phenols, flavonoids, alkaloids, and anthocyanins and the antioxidant and antibacterial properties of tanacetum parthenium l. aerial parts and root ethanolic extracts at different phenological stages (vegetative, flowering, and seeding).methodology: for this purpose, total phenols, flavonoids, alkaloids, and anthocyanins were measured spectrophotometrically in the aerial parts and root ethanolic extracts of t. parthenium. the antioxidant activity of the extracts was measured using 2,2-diphenyl-1-picrylhydrazyl (dpph), and antibacterial activity was evaluated against gram-positive bacteria (staphylococcus aureus and bacillus cereus) and gram-negative bacteria (escherichia coli and salmonella typhimurium) by disk diffusion, minimum inhibitory concentration (mic), and minimum bactericidal concentration (mbc) methods.results: the maximum levels of total phenol (62.3 ± 1.2 mg gallic acid equivalents (gae)/g dry weight), flavonoids (35.7 ± 0.9 mg quercetin equivalents (qe).g-1 dry weight), alkaloids (73.2 ± 0.6 mg atropine equivalent.g-1 dry weight) and total anthocyanin (4.2 ± 0.3 mg cyaniding-3glicoside equivalents.g-1 dry weight) were measured in the shoot extract of the studied species at the flowering stage. results of the antioxidant activity evaluation showed that the shoot extract at the flowering stage had the highest antioxidant activity (75.3 ± 0.7 %). the lowest antioxidant activity (16.5 ± 0.9 %) was measured for the root extract at the vegetative stage. according to the antibacterial investigation, the maximum inhibition zone (21 ± 0.3 mm) was observed for the shoot extract at the flowering stage against staphylococcus aureus. the minimum inhibitory concentration (12.5 mg.ml-1) and the minimum bactericidal concentration (25 mg.ml-1) were recorded for shoot extracts at vegetative and flowering stages against the abovementioned bacteria. based on the results, the studied species’ extracts were more effective against gram-positive than gram-negative bacteria.conclusion: according to the results of this study, it can be concluded that the flowering stage extract of t. parthenium had considerable phytochemical compounds with appropriate antioxidant and antibacterial properties. it can be used as a source of natural antioxidants and antibiotic agents.