برهم‌کنش دور آبیاری و نیترات آمونیوم بر عملکرد رویشی و محتوای آلکالوئید گیاه دارویی مامیران (chelidonium majus l.) در کشت گلدانی

گیاه مامیران (chelidonium majus l.) با دارا بودن آلکالوئید و خواص فارماکولوژیکی گسترده جایگاه ویژه‌ای در میان گیاهان دارویی دارد. برای بررسی تاثیر دور آبیاری و نیترات آمونیوم روی برخی از خصوصیات دارویی این گیاه، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان در سال 1396 انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل دور آبیاری در سه سطح 4 (i1)، 8 (i2) و 12 (i3) روز و نیترات آمونیوم در پنج سطح صفر (n0)، 45 (n1)، 60 (n2)، 75 (n3) و 95 (n4) کیلوگرم در هکتار بودند. نتایج تجزیه آماری داده‌ها نشان داد که برهم‌کنش دور آبیاری و کود نیتروژن بر صفات وزن تر ریشه، وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن خشک کل و حجم ریشه در سطح احتمال 5% و وزن خشک ریشه، وزن تر کل، آلکالوئید ریشه و بخش اندام هوایی در سطح احتمال 1% معنی‌دار بود. بیشترین وزن تر ریشه (68.92 گرم در بوته) در تیمار i2n0 بدست آمد. همچنین، بیشترین وزن تر اندام هوایی (33.54 گرم در بوته) و وزن تر کل بوته (92.92 گرم در بوته) در تیمار i2n4 بدست آمدند. بیشترین آلکالوئید ریشه (1.72 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک) و بخش هوایی (1.23 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک) به‌ترتیب در تیمارهای i3n1 و i2n0 حاصل شد. به‌طور کلی می‌توان نتیجه گرفت که تیمار دور آبیاری 8 روز با افزایش مقدار کود از نظر عملکرد و تیمار دور آبیاری 12 روز با مقدار کود کمتر (صفر الی 60 کیلوگرم در هکتار) از نظر آلکالوئید بخش‌های مختلف، در تولید گیاه دارویی مامیران کبیر برای کشت گلخانه‌ای قابل پیشنهاد می‌باشند.

effects of irrigation interval and ammonium nitrate interaction on vegetative yield and alkaloid content of chelidonium majus l. under pot culture conditions

chelidonium majus l. has a special place among medicinal plants with its alkaloid and extensive pharmacological properties. to investigate the effects of irrigation interval and ammonium nitrate on some of this medicinal plant properties, a factorial experiment was conducted in a completely randomized design with three replications in the research greenhouse of the faculty of agricultural sciences, the university of guilan, in 2017. the experimental factors included irrigation interval at three levels of 4 (i1), 8 (i2), and 12 (i3) days and ammonium nitrate at five levels of 0 (n0), 45 (n1), 60 (n2), 75 (n3), and 95 (n4) kg.ha-1. the anova results showed that the interaction of irrigation interval and nitrogen fertilizer was significant on root fresh weight, fresh and aerial parts dry weight, total dry weight, and root volume at 5% probability level and root dry weight, total fresh weight, and alkaloid content of roots or aerial parts at 1% probability level. the highest root fresh weight (68.92 g.plant-1) was obtained in the i2n0 treatment. also, the highest aerial parts fresh weight (33.54 g.plant-1) and total plant fresh weight (92.92 g.plant-1) were observed in the i2n4 treatment. the highest root (1.72 mg.g-1 dw) and aerial parts (1.23 mg.g-1 dw) alkaloid content was obtained in the i3n1 and i2n0 treatments, respectively. overall, the 8-day irrigation interval with increasing the fertilizer amount and 12-day irrigation interval with less fertilizer amount (0-60 kg.ha-1) treatments could be recommended in the production of ch. majus under greenhouse cultivation, respectively in terms of yield and different parts alkaloid content.