ارزیابی ویژگی‌های مورفولوژیک، عملکرد، موسیلاژ و روغن دانه برخی اکوتیپ‌های بالنگوی شهری (lallemantia iberica (m.b.) fisch. & c.a. mey.) در شرایط دیم

تنش آبی از مهمترین تنش‌های غیرزیستی محدود کننده رشد و عملکرد گیاه در شرایط دیم محسوب می‌شود که ویژگی‌های مورفولوژی و فیزیولوژی گیاهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار با هدف ارزیابی خصوصیات مورفولوژیک، عملکرد، موسیلاژ و روغن دانه گیاه دارویی بالنگوی شهری (lallemantia iberica (m.b.) fisch. & c.a. mey.) اکوتیپ‌های استان‌های کرمان (کرمان)، اصفهان (نائین)، کردستان (سنندج)، خراسان رضوی (مشهد) و آذربایجان‌شرقی (ملکان) در شرایط دیم مزرعه پژوهشی گیاهان دارویی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یاسوج در سال زراعی 97-1396 اجرا شد. نتایج نشان داد که اثر اکوتیپ بر صفات مورفولوژیک، عملکرد دانه، عملکرد موسیلاژ و عملکرد روغن معنی‌دار بود. بیشترین عملکرد دانه از اکوتیپ‌های کردستان (529 کیلوگرم در هکتار) و مشهد (515 کیلوگرم در هکتار) حاصل شد. بیشترین و کمترین ﻋﻤﻠﮑﺮد روغن به‌ترتیب متعلق به اکوتیپ‌های کردستان (211 کیلوگرم در هکتار) و کرمان (189 کیلوگرم در هکتار) بود. اکوتیپ‌های مشهد (22.7 کیلوگرم در هکتار) و ملکان (18.2 کیلوگرم در هکتار) به‌ترتیب بیشترین و کمترین ﻋﻤﻠﮑﺮد موسیلاژ دانه را داشتند. اگرچه بین درصد روغن و موسیلاژ بذر اکوتیپ‌ها اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد، ولی بیشترین (41.3%) و کمترین (39.9%) مقدار روغن به‌ترتیب به اکوتیپ‌های کرمان و کردستان و بیشترین (4.4%) و کمترین (3.7%) مقدار موسیلاژ به‌ترتیب به اکوتیپ‌های مشهد و کردستان تعلق داشت. در مجموع، نتایج نشان داد که اکوتیپ‌های کردستان و مشهد با توجه به عملکرد بیشتر دانه، موسیلاژ و روغن دانه برای کشت در شرایط دیم یاسوج مناسب هستند.

evaluation of morphological characteristics, yield, mucilage, and seed oil in some lallemantia iberica (m.b.) fisch. & c.a. mey. ecotypes under dryland conditions

water stress is one of the most important abiotic stresses limiting growth and plant yield under dryland conditions, which affects the morphological and physiological characteristics of plants. to evaluate morphological characteristics, yield, mucilage, and seed oil of lallemantia iberica (m.b.) fisch. & c.a. mey. ecotypes [kerman (kerman province), naein (isfahan province), sanandaj (kurdistan province), mashhad (razavi-khorasan province), and malekan (east-azerbaijan province)] under dryland conditions, an experiment was conducted as a randomized complete block design with three replications in the medicinal plants research farm of yasouj agricultural research center and natural resources in the 2016-2017 crop year. the results showed that ecotype significantly affected morphological traits, seed yield, mucilage yield, and oil yield. the highest seed yield was obtained from kurdistan (529 kg ha-1) and mashhad (515 kg ha-1) ecotypes. the highest and lowest oil yield was related to kurdistan (211 kg ha-1) and kerman (189 kg ha-1) ecotypes, respectively. mashhad (22.7 kg ha-1) and malekan (18.2 kg ha-1) ecotypes had the highest and lowest seed mucilage yield, respectively. although there was no significant difference between the oil and seed mucilage percentage of the ecotypes, the highest (41.3%) and lowest (39.9%) oil content was found in kerman and kurdistan ecotypes and the highest (4.4%) and lowest (3.7%) mucilage percentage belonged to mashhad and kurdistan ones, respectively. overall, the results showed that kurdistan and mashhad ecotypes are suitable for cultivation under dryland conditions of yasouj due to higher yield of seeds, mucilage, and seed oil.