اثر اسید سالیسیلیک بر خصوصیات فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی، جذب عناصر و درصد اسانس ریحان رقم کشکنی لولو (ocimum basilicum cv. keshkeny luvelou) تحت تنش شوری

ریحان (ocimum basilicum l.) یکی از گیاهان مهم متعلق به تیره نعناعیان (lamiaceae) است که به‌عنوان گیاه دارویی، ادویه‏ای و همچنین به‌صورت سبزی تازه استفاده می‌شود. اسید سالیسیلیک یکی از مهمترین مواد تنظیم‌کننده رشد گیاهی است که رشد و نمو فیزیولوژیکی و فرایندهای متابولیکی گیاه را تنظیم ‏می‌کند و کاربرد آن در شرایط تنش شوری موجب کاهش اثرهای ناشی از سمیّت شوری و ایجاد مقاومت در گیاهان می‏گردد. به‌منظور بررسی پاسخ فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی ریحان (o. basilicum cv. keshkeny luvelou) به تنش شوری و کاربرد اسید سالیسیلیک، آزمایشی گلدانی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ولی‌عصر (عج) رفسنجان انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار سطح شوری (0، 30، 60 و 90 میلی‌مولار) و پنج سطح اسید سالیسیلیک (0، 0.5، 1، 1.5 و 2 میلی‌مولار) بود. نتایج نشان داد که تنش شوری منجر به کاهش میزان کلروفیل فلورسانس، کلروفیل‌های a و b، کلروفیل کل، کاروتنوئید، محتوای نسبی آب برگ و درصد اسانس گردید. تیمار با اسید سالیسیلیک باعث کاهش اثرهای منفی ناشی از تنش شوری روی گیاه و بهبود درصد اسانس شد. همچنین تنش شوری باعث افزایش تولید پرولین، محتوای قند محلول، فنل، فعالیت آنتی‌اکسیدانی، نشت یونی، سدیم موجود در برگ و ریشه و میزان کلر گردید، اما تیمار با اسید سالیسیلیک در برخی از سطوح تنش شوری باعث کاهش و یا افزایش این صفات شد. به طور کلی، اسید سالیسیلیک از طریق افزایش تولید اسمولیت‌ها سبب بهبود خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه ریحان تحت تنش شوری شد و منجر به افزایش جذب عناصر غذایی و میزان اسانس گیاه گردید.

Effects of salicylic acid on physiological, biochemical, nutrient uptake, and essential oil percentage of Ocimum basilicum cv. Keshkeni luvelou under salinity stress

Basil (Ocimum basilicum L.) is one of the important plants from Lamiaceae family which is used as a medicinal spicy plant and also as a fresh vegetable. Salicylic acid (SA) is one of the most important plant growth regulators that regulates growth and physiological development and metabolic processes of the plant. Its application under salinity stress conditions decreases the effects of salinity toxicity and makes resistance in the plants. To investigate the basil (O. basilicum cv. Keshkeny luvelou) physiological and biochemical responses to salinity stress and SA, a factorial pot experiment was conducted based on a completely randomized design with three replications in the research greenhouse of ValieAsr University of Rafsanjan. Experimental treatments included salinity at four levels (0, 30 ,60, and 90 mM) and SA at five levels (0, 0.5, 1, 1.5, and 2 mM). The results showed that salinity stress reduced the amount of chlorophyll florescence, chlorophylls a and b, total chlorophyll, carotenoid, relative water content, and essential oil percentage. The SA treatment decreased the negative effects of salinity stress on the plant and improved essential oil percentage. Also, salinity stress increased the amount of proline, soluble carbohydrate, phenol, antioxidant activity, electrolyte leakage, leaf and root sodium, and chlorine, but the SA treatment at some salinity stress levels caused to decrease and/or increase these traits. Overall, SA improved the physiological and biochemical characteristics of basil under salinity stress through increasing osmolytes production and resulted in increasing nutrient uptake and essential oil percentage of the plant.