پاسخ عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی زنیان (carum copticum l.) به قطع آبیاری در رژیم‌های مختلف تغذیه‌ای

برای بررسی عملکرد کمّی و کیفی زنیان (carum copticum l.) به قطع آبیاری در رژیم‌های مختلف تغذیه‌ای، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی سازمان جهاد کشاورزی سروستان استان فارس در سال زراعی 981397 اجرا شد. عامل اصلی شامل آبیاری در دو سطح (آبیاری مطلوب و قطع آبیاری در مرحله گلدهی) و عامل فرعی شامل سطوح تغذیه‌ای در شش سطح (شاهد، میکوریزا، 15 تن کود دامی در هکتار، 15 تن کود دامی در هکتار+ میکوریزا، 30 تن کود دامی در هکتار و 30 تن کود دامی در هکتار+ میکوریزا) بود. قطع آبیاری به‌طور میانگین به‌ترتیب سبب کاهش 30.65، 37.25، 46.12، 43.40، 24.40، 41.78، 19.68 و 52.86 درصدی ارتفاع بوته، تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چتر، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، عملکرد زیستی، درصد اسانس و عملکرد اسانس نسبت به آبیاری مطلوب شد. استفاده از کود دامی و قارچ میکوریزا نسبت به حالت عدم کاربردشان مثبت ارزیابی شد. به‌طوری که هم در تیمار آبیاری مطلوب و هم قطع آبیاری سبب افزایش همه صفات ذکر شده گردید. اما برهم‌کنش سطوح آبیاری و منابع تغذیه‌ای تنها در صفات درصد اسانس و عملکرد اسانس معنی‌دار شدند. بیشترین میزان اسانس (2.80%) در تیمار 30 تن در هکتار کود دامی در هکتار+ میکوریزا و آبیاری مطلوب و کمترین میزان (1.60%) در تیمار شاهد و آبیاری مطلوب مشاهده شد. بیشترین عملکرد اسانس (15.02 کیلوگرم در هکتار) در تیمار 30 تن کود دامی در هکتار + میکوریزا و آبیاری مطلوب و کمترین این صفت (4.62 کیلوگرم در هکتار) نیز در تیمار شاهد و قطع آبیاری بدست آمد.

Response of quantitative and qualitative yield of ajwain (Carum copticum L.) to irrigation cutoff in different nutritional regimes

To investigate the response of quantitative and qualitative yield of ajwain (Carum copticum L.) to the irrigation cutoff in different nutritional regimes, an experiment was conducted as splitplot in a randomized complete block design with four replications at the research farm of Sarvestan Agricultural Jihad Organization, Fars province in 2019. The factors consisted of irrigation as the main factor at two levels (optimal irrigation and irrigation cutoff at flowering stage) and nutritional regime as the subfactor at six levels (control, mycorrhiza, 15 ton.ha1 manure, 15 ton.ha1 manure + mycorrhiza, 30 ton.ha1 manure, and 30 ton.ha1 manure + mycorrhiza). The irrigation cutoff treatment reduced the plant height, number of umbrellas per plant, number of seeds per umbrella, 1000seed weight, seed yield, biological yield, essential oil percentage, and essential oil yield by 30.65, 37.25, 46.12, 43.40, 24.40, 41.78, 19.68, and 52.86%, respectively compared to the optimal irrigation. The use of manure and mycorrhiza significantly increased all the mentioned traits. Moreover, the interaction of irrigation and nutritional sources treatments significantly affected only the percentage and essential oil yield. The highest percentage (2.80%) and essential oil yield (15.02 kg.ha1) was observed in the 30 ton.ha1 manure + mycorrhiza and optimum irrigation treatment. The lowest essential oil percentage (1.60%) was obtained in the control and optimum irrigation treatment and the lowest essential oil yield (4.62 kg.ha1) resulted from the control and irrigation cutoff treatment.