پاسخ آویشن ‌باغی (thymus vulgaris l.) به کروناتین، متیل جاسمونات و سیکلودکسترین در سطوح مختلف تامین رطوبت در شرایط گلخانه

گیاهان دارویی یک منبع غنی و ارزشمند از متابولیت‌های ثانویه هستند که به شدت تحت تاثیر عوامل محیطی به‌ویژه تنش خشکی قرار می‌گیرند. در این راستا، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار روی گیاه آویشن باغی (thymus vulgaris l.) در گلخانه اجرا شد. فاکتور اصلی شامل سه سطح تامین رطوبت (40، 65 و 90 درصد ظرفیت زراعی خاک گلدان) و فاکتور فرعی سطوح الیسیتوری شامل 1) شاهد: عدم کاربرد الیسیتور، 2) 150 میکرومولار سیکلودکسترین، 3) 75 نانومولار کروناتین + 150 میکرومولار سیکلودکسترین، 4) 150 نانومولار کروناتین + 150 میکرومولار سیکلودکسترین، 5) 150میکرومولار متیل جاسمونات + 150 میکرومولار سیکلودکسترین و 6) 300 میکرومولار متیل جاسمونات + 150 میکرومولار سیکلودکسترین بودند. بجز درصد اسانس، بقیه صفات شامل محتوای پرولین برگ، نشت الکترولیت‌ها، محتوای نسبی آب، ارتفاع گیاه، قطر تاج پوشش، وزن تر و خشک سرشاخه، وزن خشک برگ و ساقه و وزن اسانس همبستگی بسیار معنی‌داری با یکدیگر داشتند. بیشترین میزان پرولین برگ از برهم‌کنش الیسیتورها (سطوح 4 و 6) و سطح تامین رطوبت 40% ظرفیت زراعی (به‌ترتیب 3.88 و 3.94 میکرومول بر گرم وزن تازه برگ) بدست آمد. بیشترین مقدار برای ارتفاع گیاه (28.3 سانتی‌متر)، قطرتاج پوشش (17 سانتی‌متر) و محتوای نسبی آب (79%) در سطح تامین رطوبت 90% ظرفیت زراعی مشاهده شد. بالاترین درصد اسانس در تیمار عدم کاربرد الیسیتور (2.67%) و بالاترین وزن اسانس در بوته (0.092 گرم در بوته) در تیمار عدم کاربرد الیسیتور در سطح تامین رطوبت 65% ظرفیت زراعی بدست آمد. تنش ملایم باعث افزایش عملکرد اسانس و تیمارهای الیسیتوری باعث کاهش عملکرد اسانس شدند.

Response of Thymus vulgaris L. to coronatine, methyl jasmonate, and cyclodextrin at different levels of moisture supply under greenhouse conditions

Medicinal plants are a rich and valuable source of secondary metabolites that are strongly influenced by the environmental factors, especially drought stress. In this regard, a greenhouse experiment was conducted on Thymus vulgaris L. as split plots in a randomized complete block design with three replications. The main plot included three levels of moisture supply (40, 65, and 90% of potting soil field capacity (FC)) and the subplot was the elicitors levels including (1) control: without elicitor, (2) 150 µM cyclodextrin (CYC), (3) 75 nM coronatine (COR) + 150 µM CYC, (4) 150 nM COR + 150 µM CYC, (5) 150 µM methyl jasmonate (MJ) + 150 µM CYC, and (6) 300 µM MJ + 150 µM CYC. Except for the essential oil percentage, the other traits including the leaves proline content, electrolyte leakage, relative water content, plant height, canopy diameter, dry and fresh weight of shoots, dry weight of leaves and stems, and weight of essential oil had a very significant correlation with each other. The highest amount of leaves proline was obtained form the interaction of elicitors (levels 4 and 6) and the 40% FC level of moisture supply (3.88 and 3.94 μmol g1 fresh leaf weight, respectively). The highest amount of plant height (28.3 cm), canopy diameter (17 cm), and relative water content (79%) was observed at the 90% FC level of moisture supply. The highest percentage of essential oil was obtained in the treatment of nonapplication of elicitor (2.67%) and the highest essential oil weight per plant (0.092 g plant1) was observed in the treatment of nonapplication of elicitor at the 65% FC level of moisture supply. The mild stress increased the essential oil yield and the elicitor treatments decreased it.