بررسی اثر تنش کم آبیاری و منابع کودی بر خصوصیات مورفولوژیکی و ترکیب‌های فنلی گیاه دارویی سرخارگل (echinacea purpurea l.)

این آزمایش طی دو سال زراعی 1395 و 1396 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به منظور بررسی اثر تنش کم آبیاری و منابع کودی بر خصوصیات گیاه دارویی سرخارگل (echinacea purpurea l.) در قالب کرت‌های خرد شده، در 3 تکرار اجرا گردید. سطوح کم آبیاری شامل 3 تیمار عدم تنش رطوبتی، تنش رطوبتی متوسط و تنش رطوبتی شدید و تیمارهای کودی شامل 8 تیمار کود کامل، ورمی‌کمپوست و هیومیک اسید و هیومیک اسید+ کود کامل، هیومیک اسید+ ورمی‌کمپوست، ورمی‌کمپوست+ کود کامل و کود کامل+ ورمی‌کمپوست+ هیومیک‌ اسید و شاهد بودند. اثر سطوح کم آبیاری و تیمارهای کودی هر یک به‌تنهایی بر ارتفاع بوته، تعداد ساقه و تعداد گل در بوته، وزن خشک زیست‌توده، مجموع کلروفیل a و b و پرولین (p≤0.01) معنی‌دار بودند و اثر متقابل سطوح کم آبیاری و تیمار‌های کودی بر ترکیب‌های فنلی برگ (p≤0.01) معنی‌دار و بر سایر صفات معنی‌دار نبود. بیشترین ارتفاع و تعداد ساقه، تعداد گل در بوته، وزن خشک زیست‌توده در تیمار عدم تنش‌های رطوبتی و کمترین مقادیر این شاخص‌ها در تیمار تنش رطوبتی شدید مشاهده شد. بیشترین مقدار پرولین در تنش رطوبتی شدید و کمترین مقدار آن در تیمار عدم تنش رطوبتی مشاهده گردید. بیشترین ارتفاع بوته در تیمار ورمی‌کمپوست، تعداد ساقه و گل در تیمار هیومیک اسید+ ورمی‌کمپوست، وزن خشک زیست‌توده در تیمار کود کامل+ ورمی‌کمپوست و کمترین مقادیر آنها در تیمار شاهد مشاهده شد. بیشترین مقدار پرولین در تنش رطوبتی شدید و کمترین مقدار آن در تیمار عدم تنش رطوبتی دیده شد. همچنین بیشترین میزان پرولین در تیمار شاهد و کمترین میزان آن در تیمار ورمی‌کمپوست بدست آمد. بیشترین مجموع کلروفیل a و b در تیمار عدم تنش مشاهده و با افزایش تنش از میزان آن کاسته شد. همچنین بیشترین میزان آن در تیمار کود کامل+ ورمی‌کمپوست و کمترین مقادیر آن در تیمار شاهد مشاهده گردید. بیشترین میزان ترکیب‌های فنلی برگ در تیمار هیومیک اسید+ ورمی‌کمپوست+ کود کامل در شرایط تنش رطوبتی شدید و کمترین میزان آن در تیمار عدم تنش رطوبتی و شاهد مشاهده شد.

Effects of water deficit stress and fertilizer sources on morphological characteristics and phenolic compounds in medicinal plant purple coneflower (Echinacea purpurea L.)

The experiment was conducted to study the effects of water deficit stress and fertilizer sources on characteristics of Echinacea purpurea L., in a split plots design with three replications at the research farm of Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran during two years of 2016 and 2017. Irrigation consisted of three levels of nonstress (control), moderate, and severe moisture stress and fertilizer consisted of eight levels of complete fertilizer (NPK), vermicompost, humic acid, humic acid+NPK, humic acid+vermicompost, NPK+vermicompost, NPK+vermicompost+humic acid, and nonuse of fertilizer (control). The single effects of deficit irrigation and fertilizer treatments were significant (p≤0.01) on the stem height, number of stems and flowers plant1, biomass dry weight, total chlorophylls a and b, and proline content; however, their interaction effects were only significant (p≤0.01) on phenolic compounds of the leaves. In relation to the single effects of irrigation treatments, the highest height and number of stems, number of flowers plant1, and biomass dry weight was observed in nonwater stress treatments and the lowest amount of these characteristics was observed in severe water stress treatments. The highest and lowest proline content was shown in severe and nonstress treatments, respectively, and the highest and lowest total chlorophylls a and b were obtained in nonstress and severe moisture stress, respectively. Regarding the single effects of fertilizer treatments, there was no significant difference in plant height between fertilizer levels; however, all of them had a significant difference with control treatment (no fertilization). The difference between fertilizer treatments was significant in the number of stems and flowers plant1 and biomass dry weight. The highest number of stems and flowers was obtained in humic acid+vermicompost treatment and the highest amounts of biomass dry weight were obtained in vermicompost+NPK treatment. The lowest values of these traits were observed in control (nonfertilization). The highest and lowest amounts of total chlorophylls a and b were obtained in vermicompost+NPK and control treatments, respectively, and the highest and lowest proline values were obtained in control and vermicompost treatments, respectively. The highest phenolic compounds were observed in humic acid+vermicompost+NPK and humic acid+NPK treatments, both of which under severe moisture stress, and the lowest one in nonstress and nonfertilization (control) treatment.