بررسی اثر بیوچار و سالیسیلیک اسید بر برخی از خصوصیات فیزیولوژیک و مورفولوژیک گاوزبان اروپایی (borago officinalis l.) در شرایط تنش کم‌آبی

کمبود آب بیشترین سهم را در بین انواع تنش‌ها در کاهش عملکرد به خود اختصاص داده است. از راهکارهای مقابله با اثرهای نامطلوب کم‌آبی می‌توان به اصلاح خاک و یا کاربرد برخی از مواد هورمونی برای تخفیف اثرهای نامطلوب خشکی اشاره کرد. این پژوهش با هدف بررسی دو اصلاح‌کننده خاک و تنظیم‌کننده رشد در شرایط کم‌آبی بر برخی از خصوصیات فیزیولوژیک و مورفولوژیکی گاوزبان اروپایی (borago officinalis l.) انجام شد. این آزمایش در سال زراعی 1396-1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شده است. کرت‏های اصلی شامل سطوح کم آبیاری در سه سطح (آبیاری به شکل معمول و هر 5 روز یک‌بار، آبیاری هر 10 و هر 15 روز یک‌بار) و کرت‌های فرعی شامل بیوچار در سه سطح (0، 5 و 10 تن در هکتار) و سالیسیلیک اسید در دو سطح (0 و 0.5 میلی‌مولار) بود. نتایج نشان داد اثرهای ساده بیوچار و سالیسیلیک اسید و کم‌ آبیاری بر روی تعداد ساقه گل‌دهنده، تعداد ساقه و نیز ارتفاع ساقه، میزان کلروفیل a، میزان کلروفیل کل و کاروتنوئید و کلروفیل b برگ معنی‌دار بود. اثرهای متقابل سالیسیلیک اسید و کم‌ آبیاری نیز بر کاروتنوئید و نیز کلروفیل b معنی‌دار بود. اثرهای متقابل سه‌گانه نیز در تعداد وزن خشک کل، تعداد ساقه گل‌دهنده، تعداد ساقه و نیز ارتفاع ساقه و کلروفیل b تاثیرگذار بود. به‌طور کلی تنش کم آبیاری موجب کاهش میزان رنگریزه‌های فتوسنتزی و شاخص‌های رشد برگ گاوزبان اروپایی نسبت به حالت شاهد شد، که سالیسیلیک اسید و بیوچار موجب کاهش اثرهای منفی بر میزان رنگریزه‌های فتوسنتزی شد. بنابراین به‌نظر می‌رسد استفاده از بیوچار به‌عنوان اصلاح‌کننده خاک و سالیسیلیک اسید به‌عنوان تنظیم‌کننده رشد در بهبود برخی از اثرهای منفی تنش آبی گیاه گاوزبان اروپایی مفید باشد.

Effects of biochar and salicylic acid on physiological and orphological characteristics of European borage (Borago officinalis L.) under water defecit conditions

Water deficit has been the major contributor to the decline in plant yield. Soil amendment and certain hormonal agents are some strategies applied to mitigate the adverse effects of drought stress. The purpose of this study was to investigate the effects of one soil modifier and one growth regulator on some physiological and morphological characteristics of Borago officinalis L. under water deficit conditions. The experiment was implemented as a splitfactorial in a randomized complete block design with four replications at the research farm of Agriculture Faculty of Shahroud University of Technology, Iran during 2017 2018. The main plots consisted of three levels of irrigation (usual irrigation every five days, irrigation every 10 and 15 days) and subplots consisted of biochar at three levels (0, 5 and 10 t ha1) and salicylic acid at two levels (0 and 0.5 mM). Based on the results, biochar, salicylic acid, and water deficit factors affected the number of flowering stems, number of stems, stem height, the amount of chlorophylls a and b, total chlorophyll, and carotenoids significantly. Interactions between salicylic acid and water deficit levels had the most effects on carotenoids and chlorophyll b. Triple interaction of factors also affected the total dry weight, number of flowering stems, the number of stems, stem height, and chlorophyll b. Generally, water deficit stress decreased the amount of photosynthetic pigments and leaf growth indices of European borage compared to control, and salicylic acid and biochar reduced the negative effects on the amount of photosynthetic pigments. Therefore, the use of biochar as a soil modifier and salicylic acid as a growth regulator seems to be useful in ameliorating some of the negative effects of water stress on Borago officinalis.