تاثیر محلول‌پاشی عناصر آهن و روی بر فاکتورهای رشدی و اجزای تشکیل‌دهنده اسانس آویشن باغی (thymus vulgaris l.) تحت کمبود نیتروژن

کمبود عناصر غذایی ازجمله نیتروژن سبب اختلال در رشد و تغییر کمّیت و کیفیت اسانس می‌شود. محلول‌پاشی با ریزمغذی‌ها رشد گیاهان را بهبود می‌بخشد. ازاین‌رو با توجه به این مسئله و اهمیت آن، در این مطالعه به بررسی تاثیرات محلول‌پاشی با دو عنصر آهن و روی بر فاکتورهای رشدی، درصد و اجزاء تشکیل‌دهنده اسانس گیاه آویشن باغی (thymus vulgaris l.) در شرایط کمبود نیتروژن در خاک پرداخته شده است. این پژوهش به‌صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح نیتروژن (شاهد و کمبود) و محلول‌پاشی آهن و روی (1% و 2%) بود. نتایج نشان داد که بازده اسانس آویشن تحت کمبود نیتروژن کاهش یافت، اما محلول‌پاشی عناصر ریزمغذی به‌ویژه روی به‌طور معنی‌داری بازده اسانس را افزایش داد. همچنین بیشترین اجزاء تشکیل‌دهنده اسانس سه ترکیب تیمول، گاما‌ترپینن و پارا‌سیمن بود. محتوای تیمول در گیاهان شاهد (هوگلند کامل) با محلول‌پاشی افزایش یافت و بیشترین مقدار با محلول‌پاشی روی 2% به میزان 54.4% حاصل شد. محتوای پارا‌سیمن از 17% در سطح شاهد نیتروژن به 24.6% در تیمار کمبود نیتروژن افزایش یافت. در گیاهان شاهد (هوگلند کامل) محلول‌پاشی باعث افزایش طول اندام هوایی و آهن 2% موجب افزایش وزن خشک اندام هوایی شد. محلول‌پاشی عناصر ریزمغذی سبب تغییراتی در مقدار ترکیب‌های اسانس و نیز تغییراتی در اجزاء تشکیل‌دهنده آن و حضور برخی ترکیب‌‌های جدید مانند 8،1سینئول در اسانس گردید. همچنین محلول‌پاشی باعث بهبود برخی فاکتورهای رشدی مانند طول اندام هوایی و وزن خشک اندام هوایی در گیاه شاهد شد.

Effects of iron and zinc foliar spray on growth factors and essential oil constituents of Thymus vulgaris L. under nitrogen deficiency

The deficiency of nutrients such as nitrogen disrupts growth and changes the quantity and quality of essential oil. Foliar application of micronutrients improves plant growth. Therefore, due to this issue and its importance, the present study aimed to evaluate the effects of iron and zinc foliar spray on growth factors, percentage and essential oil components of thyme (Thymus vulgaris L.) under soil nitrogen deficiency. This study was conducted as a factorial experiment in a completely randomized design with three replications. Experimental treatments consisted of nitrogen levels (control and deficiency) and iron and zinc foliar spray (1% and 2%). The results showed that the essential oil yield of thyme decreased under nitrogen deficiency; however, the foliar application of micronutrients, especially zinc, significantly increased the essential oil yield. Also, thymol, γterpinene and pcymene formed the most components of the essential oil. Thymol content increased in control plants (full strength Hoagland) with foliar spray and its highest amount (54.4%) was obtained with foliar spray at zinc2%. The pcymene content increased from 17% at nitrogen control level to 24.6% under nitrogen deficiency. In control plants (full strength Hoagland), foliar spray increased shoot length, and iron2% increased shoot dry weight. The foliar application of micronutrients caused changes in the content of essential oil compounds and the synthesis of some new compounds such as 1,8cineole in the essential oil. The foliar application also improved some growth factors such as shoot length and dry weight in the control plants.