تاثیر پودر دانه شنبلیله (trigonella foenumgraecum l.) و جنسیت بر عملکرد، پاسخ ایمنی، جمعیت میکروبی و مورفولوژی روده جوجه‌های گوشتی

به‌منظور بررسی تاثیر جنس و پودر دانه شنبلیله (trigonella foenumgraecum l.) بر عملکرد رشد، پاسخ ایمنی و جمعیت میکروبی و مورفولوژی روده جوجه‌های گوشتی، پژوهشی با 240 قطعه جوجه گوشتی یک روزه سویه راس 308 (120 قطعه نر و 120 قطعه ماده) در قالب طرح کاملاً تصادفی به‌صورت آزمایش فاکتوریل شامل سه سطح پودر دانه شنبلیله (صفر (شاهد)، 0.5 و یک درصد) و دو جنس (نر و ماده) با 4 تکرار و 10 جوجه در هر تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که افزایش وزن بدن، مصرف خوراک، شاخص تولید اروپایی و جمعیت باکتری‌های لاکتوباسیل روده در جنس نر نسبت به جنس ماده بیشتر بود (0.05>p). اثرات اصلی پودر شنبلیله و جنس نشان داد که طول و عرض پرزها و نسبت طول پرز به عمق کریپت در روده جوجه‌های تغذیه شده با جیره حاوی 1% شنبلیله در مقایسه با شاهد و در جنس نر نسبت به جنس ماده بیشتر بود (0.05>p). اثرات متقابل نشان داد که طول و عرض پرزها و نسبت طول پرز به عمق کریپت در روده جوجه‌های نر تغذیه شده با جیره شاهد نسبت به سایر گروه‌ها کمتر بود (0.05>p). تیتر آنتی‌بادی علیه گلبول‌های قرمز گوسفند در سرم جوجه‌های تغذیه شده با جیره حاوی 1% شنبلیله در مقایسه با گروه شاهد بیشتر بود (0.05>p). به‌طور کلی نتایج نشان داد که افزودن 1% پودر دانه شنبلیله به جیره جوجه‌های گوشتی اثرات مفیدی دارد و می‌تواند سبب بهبود مورفولوژی روده و پاسخ ایمنی شود.

Effects of fenugreek (Trigonella foenumgraecum L.) seed powder and sex on performance, immune response, and intestinal microflora and morphology of broilers

To investigate the effects of sex and fenugreek (Trigonella foenumgraecum L.) seed powder on the growth performance, immune response, and intestinal microflora and morphology of broilers, a factorial experiment was conducted with 240 onedayold broilers (strain Ross308, 120 males and 120 females) in a completely randomized design with three levels of fenugreek seed powder (zero, 0.5, and 1 %) and two sex (male and female) with four replications and 10 birds per replicate. The results showed that the body weight gain, feed intake, European efficiency factor, and intestinal Lactobacillus bacteria population were higher in the males than the females (P<0.05). The main effects of fenugreek seed powder and sex showed that the length and villi width and villus length to crypt depth ratio were higher in the intestine of chickens fed with the diet containing 1% fenugreek than the control and in the males than the females (P<0.05). The interactions showed that the length and villi width and villus length to crypt depth ratio were lower in the intestines of males fed with the control diet compared to the other groups (P<0.05). The antibody titer against the sheep red blood cells in the serum of chickens fed with the diet containing 1% fenugreek was higher than the control (P<0.05). In general, the results showed that adding 1% fenugreek seed powder to the broilers diet had beneficial effects and could improve the intestinal morphology and immune response.