تاثیر محلول‌پاشی کلات آهن و روی بر صفات رشدی، بازده اسانس و شیرابه آنغوزه (ferula assafoetida l.) تحت شرایط آبیاری تکمیلی

به‌منظور بررسی تاثیر کاربرد کلات آهن و روی و آبیاری تکمیلی بر کمّیت و کیفیت شیرابه آنغوزه (ferula assafoetida l.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در شهرستان نی‌ریز (استان فارس) در سال 1397 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری تکمیلی (بدون آبیاری (شاهد)، یک‌بار آبیاری و دوبار آبیاری) و محلول‌پاشی کلات روی و آهن (بدون محلول‌پاشی (شاهد)، محلول‌پاشی روی (2 در هزار)، محلول‌پاشی آهن (2 در هزار) و محلول‌پاشی توام آهن (1.5 در هزار) و روی (1.5 در هزار)) بودند. صفات مورد بررسی شامل تعداد برگ، طول برگ، قطر طوقه، وزن خشک اندام هوایی، درصد زنده‌مانی بوته‌ها، غلظت عناصر آهن، منگنز، مس و روی در اندام هوایی، وزن شیرابه و بازده اسانس بودند. نتایج نشان داد اعمال آبیاری تکمیلی باعث افزایش تعداد برگ، وزن خشک اندام هوایی و درصد زنده‌مانی آنغوزه گردید. محتوی آهن اندام هوایی بیشتری با دوبار آبیاری تکمیلی حاصل شد. همچنین، محلول‌پاشی کلات آهن و روی باعث افزایش طول برگ و درصد زنده‌مانی گیاه نسبت به شاهد گردید. بیشترین محتوای آهن اندام هوایی با محلول‌پاشی کلات آهن بدست آمد. در هر دو شرایط آبیاری تکمیلی و شاهد، محلول‌پاشی کلات روی و آهن باعث افزایش معنی‌دار 1.5 برابری حجم بوته، 2 تا 2.8 برابری وزن شیرابه و 0.6 تا 0.9 درصدی بازده اسانس شد. علاوه بر این، در شرایط بدون آبیاری تکمیلی، بیشترین محتوای منگنز اندام هوایی گیاه با محلول‌پاشی کلات روی و نیز محلول‌پاشی توام کلات آهن و روی حاصل شد، اما در شرایط یک و دوبار آبیاری تکمیلی، محلول‌پاشی اثر معنی‌داری بر این پارامتر نداشت. در هر دو شرایط آبیاری تکمیلی و شاهد، بیشترین محتوای مس اندام هوایی گیاه در تیمار بدون محلول‌پاشی مشاهده شد. بیشترین میزان روی اندام هوایی این گیاه با محلول‌پاشی روی حاصل شد. بنابراین به‌نظر می‌رسد انجام آبیاری تکمیلی به‌همراه محلول‌پاشی کلات آهن و روی، به‌واسطه بهبود خصوصیات رشدی سبب افزایش عملکرد شیرابه و بازده اسانس آنغوزه شود.

Effects of iron and zinc chelates foliar application on growth characteristics, essential oil content, and asafetida of Ferula assafoetida L. under supplementary irrigation conditions

To study the effects of different levels of iron and zinc chelates application and supplementary irrigation on the quantity and quality of Ferula assafoetida L. asafetida, a factorial experiment was conducted in a randomized complete block design with three replications in Neyriz City (Fars province) in 2018. The experimental treatments included the supplementary irrigation (no irrigation (control), once, and twice irrigation) and zinc and iron chelates foliar application (no foliar application (control), Zn (two per thousand) foliar application, Fe (two per thousand) foliar application, and combined Fe (1.5 per thousand) and Zn (1.5 per thousand) foliar application). The studied traits included the number of leaves, leaf length, crown diameter, aerial parts dry weight, plant survival percentage, concentration of elements Fe, Mn, Cu, and Zn in the aerial parts, asafetida weight, and essential oil content. The results showed that the supplementary irrigation increased the number of leaves, aerial parts dry weight, and survival percentage of the plant. Twice supplementary irrigation resulted in the highest aerial parts Fe content. Also, the iron and zinc chelates foliar application increased the leaf length and survival percentage of the plant compared to the control. The highest aerial parts Fe content was obtained by iron chelate foliar application. Under both supplementary and control irrigation conditions, the zinc and iron chelates foliar application significantly increased the plant volume by 1.5 times, asafetida weight by 2 to 2.8 times, and essential oil content by 0.6 to 0.9%. In addition, under no supplementary irrigation conditions, the highest aerial parts Mn content of the plant was obtained by zinc chelate foliar application as well as combined iron and zinc chelates foliar application, but under once and twice supplementary irrigation conditions, the foliar application had no significant effect on this parameter. Under both supplementary and control irrigation conditions, the highest aerial parts Cu content of the plant was observed in no foliar application treatment. The Zn foliar application caused the highest aerial parts Zn content of the plant. Therefore, it seems that the supplementary irrigation with the foliar application of iron and zinc chelates could increase the asafetida yield and essential oil content in F. assafoetida by improving the growth characteristics.