اثر تیمار آب آبیاری مغناطیسی بر خصوصیات رشدی و عملکردی چای ترش (hibiscus sabdariffa l.) تحت تنش کمبود آب

کمبود آب یکی از مهم‌ترین چالش‌های بخش کشاورزی به‌ویژه در نواحی خشک و نیمه‌خشک دنیاست. با توجه به پتانسیل بالای برخی از گیاهان دارویی برای کشت در شرایط تنش‌زای محیطی، کشت این گیاهان در زمین‌های کم‌بهره می‌تواند مورد توجه قرار گیرد. از این رو به منظور کاهش اثرات منفی کمبود آب بر رشد گیاه چای ترش (hibiscus sabdariffa l.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1396 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل مقدار آب آبیاری در چهار سطح (40، 60، 80 و 100 درصد ظرفیت زراعی) و تیمار آبیاری با آب مغناطیسی در سه سطح (آب غیرمغناطیسی (شاهد)، آب مغناطیسی شده با یک، و دو بار عبور از میدان مغناطیسی) بود. نتایج آزمایش نشان‌ داد که اثرات تیمارهای مقدار آب آبیاری بر تمامی صفات اندازه‌گیری شده و تیمارهای آبیاری مغناطیسی بر تمامی صفات به‌استثنای تعداد برگ معنی‌دار بودند. همچنین، اثرات متقابل تیمارهای مقدار آب آبیاری × آبیاری مغناطیسی بر صفات ارتفاع گیاه، تعداد غوزه در بوته، وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه و وزن خشک کاسبرگ معنی‌دار بدست آمد. کاهش مقدار آب آبیاری از 100% به 40% ظرفیت زراعی باعث کاهش عدد اسپد، قطر ساقه، تعداد برگ و وزن تازه ریشه به ترتیب به میزان 34.7%، 23%، 40.6% و 27.6% شد. نتایج مقایسه میانگین اثرات متقابل مقدار آب آبیاری × آبیاری مغناطیسی نشان داد که آبیاری با آب دو بار مغناطیسی شده باعث بهبود تمامی صفات در مقایسه با آبیاری با آب معمولی شد. بنابراین به نظر می‌رسد که کاربرد آبیاری مغناطیسی می‌تواند به‌عنوان یکی از راهکارهای کاهش اثرات منفی ناشی از کمبود آب مدنظر قرار گیرد.

Effects of magnetic irrigation water treatment on growth and yield characteristics of Hibiscus sabdariffa L. under water deficit stress

Water deficit is one of the most important challenges for the agriculture, especially in the arid and semiarid regions of the world.Due to the high potential of some medicinal plants for cultivation under environmental stresses, cultivation of these plants in the lowyield fields can be considered. Therefore, to reduce the negative effects of water deficit on the growth of Hibiscus sabdariffa L., a factorial experiment was conducted in a completely randomized design with three replications in the research greenhouse of agriculture faculty, Birjand University in 2017. The experimental treatments included the amount of irrigation water at four levels (100, 80, 60, and 40% of the field capacity) and irrigation treatment with magnetic water at three levels (nonmagnetic water (control), magnetized water with one, and two times passing through the magnetic field). The results showed that the effects of irrigation water amount treatments on the all measured traits and magnetic irrigation treatments on the all traits except leaf number were significant. Also, the interaction effects of irrigation water amount × magnetic irrigation treatments were significant on the plant height, number of bolls per plant, fresh and dry weight of aerial parts, dry weight of roots, and dry weight of sepals. Reducing the amount of irrigation water from 100 to 40% of field capacity caused a decrease in the spade number, stem diameter, number of leaves, and fresh root weight by 34.7%, 23%, 40.6%, and 27.6%, respectively. The mean comparison of interaction effects of irrigation water amount × magnetic irrigation treatments showed that irrigation with doublemagnetized water improved all the traits compared to the irrigation with nonmagnetic water. Therefore, it seems that the application of magnetic irrigation can be considered as one of the strategies to reduce the negative effects of water deficit.