تاثیر عصاره اتانولی گیاهان آنغوزه (ferula assa-foetida l.) و به‌لیمو (aloysia citriodora ort. et palav.) بر تلفات و برخی ویژگی‌های فیزیولوژیک لارو بید آرد (ephestia kuehniella (lepidoptera: pyralidae))

تاثیرات کشندگی و فیزیولوژیکی متابولیت‌های ثانویه گیاهی بر طیف وسیعی از حشرات آفت ثابت شده است. این ترکیب‌ها ضمن داشتن اثر مستقیم بر آفت هدف، برای انسان و محیط زیست کم خطر هستند و این موضوع سبب مزیت آنها بر ترکیب‌های شیمیایی شده است. در این تحقیق تاثیر کشندگی عصاره‌های اتانولی آنغوزه (ferula assafoetida l. و به‌لیمو (aloysia citrodora palau) بر لاروهای سن سوم ephestia kuehniella تعیین شد. میزان مرگ و میر لاروها با افزایش غلظت عصاره‌ها ارتباط مستقیم داشت. فعالیت بعضی آنزیم‌های گوارشی لوله گوارش و تغییرات هموسیت‌ها نیز در لاروهای سن سوم تیمار شده با عصاره‌ها بررسی شد. ابتدا غلظت زیرکشنده عصاره‌های اتانولی گیاهان محاسبه شد. سپس لاروها از غذای آلوده شده با غلظت کشنده 25% (lc25) عصاره‌ها (ppm40 برای آنغوزه و ppm30 برای به‌لیمو) تغذیه کردند. گروه شاهد شامل لاروهایی بود که از آرد آلوده با اتانول رقیق شده تغذیه کردند. نتایج نشان داد که هر دو عصاره سبب کاهش معنی‌دار فعالیت آنزیم‌های تریپسین و کیموتریپسین شدند. عصاره آنغوزه فعالیت آنزیم‌های لیپاز و بتا گلوکوزیداز را نسبت به شاهد به‌شدت کاهش داد ولی تاثیر عصاره به‌لیمو بر فعالیت این دو آنزیم‌ با شاهد در یک گروه آماری قرار گرفت. عصاره‌ها بر فعالیت آنزیم آلفا گلوکوزیداز تاثیر چندانی نداشتند. فعالیت ایمنی لاروها نیز متاثر از هر دو عصاره‌ با تغییرات تعداد سلول‌های خونی تحریک شد. تعداد کل سلول‌ها و گرانولوسیت‌های همولنف در تیمار با هر دو عصاره با گذشت 12 ساعت از تغذیه افزایش معنی‌داری نشان داد ولی تا زمان 24 ساعت به‌تدریج کاهش یافت اما همچنان از گروه شاهد بالاتر بود. پلاسموتوسیت‌ها در تیمار به‌لیمو پس از 12 ساعت افزایش چشمگیری نشان دادند ولی در مورد تیمار آنغوزه این افزایش پس از گذشت 24 ساعت بسیار معنی‌دار بود. شناخت اثرات متقابل عصاره‌های گیاهی با خصوصیات فیزیولوژیکی حشره مانند فیزیولوژی سیستم‎های گوارش و گردش خون می‌تواند به امکان‌سنجی استفاده مناسب‌تر از این عوامل در کنترل آفت هدف منجر شده و در برنامه‌های مدیریت آفات بکار گرفته شود.

Effects of Ferula assa-foetida L. and Aloysia citriodora Palau ethanolic extracts on mortality and some physiological characteristics of Ephestia kuehniella (Lepidoptera: Pyralidae) larvae

< p >The lethal and physiological effects of plant secondary metabolites on a wide range of pest insects have been proved. These compounds, while having a direct effect on the target pest, are low risk to humans and the environment, and this has led to their advantage over chemicals. In this study, the lethal effect of Ferula assafoetida L. and Aloysia citriodora Palau ethanolic extracts was determined on the third instar larvae of Ephestia kuehniella. The larval mortality was directly related to increasing the extracts concentration. The activity of some digestive enzymes in the gastrointestinal tract and the changes in hemocytes were also studied in the third instar larvae treated with the extracts. First, sublethal concentration of plant ethanolic extracts was calculated. The larvae then fed the diet contaminated by the lethal concentration of 25% (LC25) of the extracts (40 and 30 ppm for F. assafoetida and A. citriodora,respectively). The control group consisted of larvae that fed the diet contaminated with diluted ethanol. The results indicated that both extracts significantly reduced the activity of trypsin and chymotrypsin enzymes. F. assafoetida extract significantly reduced the activity of lipase and betaglucosidase enzymes compared to the control, but the effect of A. citriodora extract on the activity of these two enzymes was in a statistical group with the control. The extracts had no significant effects on the alphaglucosidase enzyme activity. The immune activity of larvae was also stimulated by changes in the number of blood cells affected by both extracts. The total number of cells and granulocytes of hemolymph showed a significant increase after 12 hours of feeding in the both extracts treatments, but gradually decreased until 24 hours that was still higher than the control group. The plasmatocytes showed a significant increase in the A. citriodora extract treatment after 12 hours,but in the F. assafoetida extract treatment, this increase was significant after 24 hours. Understanding the intractions of plant extracts with the insect physiological characteristics such as the physiology of digestive and blood circulatory systems can lead to the possibility of appropriate use of these factors in the target pest control and be used in the pests management programs.