ارزیابی صفات مورفوفیزیولوژیکی ریحان (ocimum basilicum l.) در پاسخ به محلول‌پاشی پوتریسین و 24- اپی‌براسینولید تحت تنش کم آبی

آزمایشی با هدف بررسی نقش پوتریسین و 24اپی‌براسینولید، بر تغییرات مورفوفیزیولوژیکی در تحمل به کمبود آب در گیاه ریحان (ocimum basilicum l.) به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام در سال‌های زراعی 981396 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی در سه سطح (40، 80 و 120 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس a) در کرت‌های اصلی، محلول‌پاشی پوتریسین در سه سطح (put0: صفر، put1: 0.5 و put2: 2 میلی‌مولار) و محلول‌پاشی 24اپی‌براسینولید در سه سطح (br0: صفر، br1: 0.5 و br2: 2 میکرو‌مولار) به‌صورت فاکتوریل در کرت‌های فرعی اجرا گردید. نتایج نشان داد که برهم‌کنش اثرهای چندگانه سال، تنش خشکی، پوتریسین و 24اپی‌براسینولید تاثیر معنی‌داری بر صفات کلروفیلa، کلروفیلb و درصد اسانس ریحان گذاشت؛ به‌طوری‌که در هر دو سال آزمایش، محلول‌پاشی با 2 میلی‌مولار پوترسین و 2 میکرومولار 24اپی‌براسینولید در همه سطوح تنش خشکی به‌ویژه 80 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر، سبب افزایش بیشتر این صفات شد و این افزایش در سال اول بیشتر از سال دوم بود. تیمار آبیاری مطلوب (40 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر) همراه با کاربرد غلظت 2 میلی‌مولار پوترسین و 0.5 میکرومولار 24اپی‌براسینولید و تیمارهای تنش خشکی (80 و 120 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر) همراه با کاربرد غلظت2 میلی‌مولار پوترسین و با 2 میکرومولار 24اپی‌براسینولید تعداد برگ و شاخه‌ فرعی بیشتری را داشتند. نتایج این پژوهش نشان داد که تنش خشکی سهم مهمی بر کاهش فاکتورهای اساسی در رشد ریحان دارد. به طور کلی، طبق نتایج به‌دست آمده، مصرف غلظت 2 میلی‌مولار پوتریسین همراه با 2 میکرومولار 24اپی‌براسینولید برای بهبود فعالیت‌های فیزیولوژیکی و افزایش میزان اسانس و کاربرد توام 2 میلی‌مولار پوتریسین و 0.5 میکرومولار 24اپی‌براسینولید جهت افزایش عملکرد دانه ریحان در شرایط تنش خشکی پیشنهاد می‌شود.

Evaluation of morphophysiological traits of Ocimum basilicum L. in response to foliar application of putrescine and 24-epibrassinolide under drought stress

To investigate the role of putrescine and 24epibrassinolide on the morphophysiological changes of Ocimum basilicum L. in the water deficiency tolerance, an experiment was conducted as a factorial split plot in a randomized complete block design with three replications in the research farm of Agriculture Faculty, Ilam University during 201719 crop years. The experimental treatments included the drought stress at three levels (40, 80, and 120 mm evaporation from Class A evaporation pan) in the main plots and putrescine foliar application at three levels (Put0: 0, Put1: 0.5, and Put2: 2 mM) and 24epibrassinolide foliar application at three levels (Br0: 0, Br1: 0.5, and Br2: 2 μM) factorially in the subplots. The results showed that the multiple interaction of year, drought stress, putrescine, and 24epibrassinolide had a significant effect on the traits including chlorophyll a, chlorophyll b, and basil essential oil percentage, so that the foliar application of 2 mM putrescine and 2 μM 24epibrassinolide at all levels of drought stress, especially 80 mm evaporation from the evaporation pan, caused a further increase in these traits in both years of the experiment, which was higher in the first year than the second one. The optimal irrigation treatment (40 mm evaporation from evaporation pan) with application of 2 mM putrescine and 0.5 μM 24epibrassinolide and drought stress treatments (80 and 120 mm evaporation from evaporation pan) with application of 2 mM putrescine and 2 μM 24epibrassinolide had more leaves and secondary branches. The results of this study showed that the drought stress had an important role in reducing the basic factors in basil growth. In general, according to the results obtained, the foliar application of 2 mM putrescine with 2 μM 24epibrassinolide to improve the physiological activities and increase the essential oil content, and 2 mM putrescine with 0.5 μM 24epibrassinolide to increase the seed yield could be recommended in basil under drought stress conditions.