بررسی تغییرات کمّی و کیفی ترکیب‌های اسانس کلپوره (teucrium polium l. subsp. polium) در مراحل مختلف فنولوژی

کلپوره (teucrium polium l. subsp. polium) متعلق به خانواده نعناعیان و بیشتر در نواحی بایر و سنگلاخی و ماسه‌زارهای نواحی مختلف اروپا، مدیترانه، شمال آفریقا و جنوب‌غربی آسیا ازجمله ایران می‌روید. خواص درمانی مختلفی همچون ضد درد، ضد تب، آنتی‌اکسیدانی و کاهش‌دهنده فشار خون برای آن در نظر گرفته می شود که این خواص درمانی به‌دلیل وجود ترکیب‌های شیمیایی متعدد در اسانس حاصل از آن است. برداشت گیاه در مراحل مختلف فنولوژی تاثیر زیادی بر میزان ترکیب‌های اسانس این گونه دارد. در این تحقیق تغییرات کمّی و کیفی اسانس کلپوره در طول فصل رویش در منطقه چشمه انجیر استان فارس و در سه مرحله فنولوژی (اوج رویشی، اول گلدهی و اوج گلدهی) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سال 1397 مورد بررسی قرار گرفت. اسانس‌ها توسط دستگاه‌های کروماتوگرافی گازی (gc) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی (gc/ms) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج این پژوهش نشان داد که عمده ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس در مرحله اوج رویشی، کاریوفیلن اکسید (12.1%)، آلفاپینن (11.8%)، جرماکرن d (9.1%)، میرسن (8.5%)، لیمونن (7.2%)، بتاپینن (6.7%)، بی‌سیکلوجرماکرن (6.6%)، ترانسکاریوفیلن (4.6%) و آلفابیسابولول اکسیدبی (3.4%) با بازده اسانس 0.9%، در مرحله اول گلدهی، جرماکرن d (26.6%)، بی‌سیکلوجرماکرن (18.3%)، ترانسبتااوسیمن (8.9%)، میرسن (7.8%)، اسپاتولنول (6.0%)، لیمونن (5.3%)، آلفاپینن (3.6%) و بتاپینن (2.6%) با بازده اسانس 0.3%، و در مرحله اوج گلدهی، آلفاپینن (25.8%)، میرسن (12.5%)، جرماکرن d (11.8%)، بتاپینن (11.7%)، لیمونن (8.5%)، اسپاتولنول (4.6%) و بی‌سیکلوجرماکرن (7.2%) با بازده اسانس 0.2% بودند.

Study on quantitative and qualitative changes in essential oil compounds of Teucrium polium L. subsp. polium at different phenological stages

Teucrium polium L. belongs to the fam. Lamiaceae and grows mostly in the barren, rocky, and sandy areas of various parts of Europe, the Mediterranean, North Africa, and southwest Asia including Iran. It has various therapeutic properties such as analgesic, antipyretic, antioxidant, and antihypertensive. These healing properties are due to the presence of various chemical compounds in the essential oil. Plant harvest at the different phenological stages has a great impact on the amount of essential oil compounds of this species. This study was conducted to evaluate the quantitative and qualitative changes of T. polium essential oil (EO) during the growing season in CheshmeheAnjir rangelands of Fars province and at three phenological stages (vegetative peak, beginning of flowering, and flowering peak) in a completely randomized block design in 2017. The EOs were analyzed by GC and GC/MS. The results of this study showed that the main EO constituents were caryophyllene oxide (12.1%), αpinene (11.8%), germacrene D (9.1%), myrcene (8.5%), limonene (7.2%), βpinene (6.7%), bicyclogermacrene (6.6%), Ecaryophyllene (4.6%), and αbisabolol oxide B (3.4%) at the vegetative peak stage with the EO percentage of 0.9%, germacrene A (26.6%), bicyclogermacrene (18.3%), (E)βocimene (8.9%), myrcene (7.8%), spathulenol (6.0%), limonene (5.3%), αpinene (3.6%), and βpinene (2.6%) at the begining of flowering with the EO percentage of 0.3%, and αpinene (25.8%), myrcene (12.5%), germacrene D (11.8%), βpinene (11.7%), limonene (8.5%), spathulenol (4.6%), and bicyclogermacrene (7.2%) at the flowering peak with the EO percentage of 0.2%.