بررسی تنوع ترکیب‌های شیمیایی اسانس چهارگونه مریم‌گلی (Salvia) رویش یافته در منطقه کاشان

انواع گونه‌های جنس مریم‌گلی به‌دلیل وجود ترکیب‌های موثر و فعال در آنها برای پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری‌ها در طب سنتی استفاده می‌شوند. در این پژوهش ترکیب‌های شیمیایی اسانس بخش‌های هوایی چهار گونه از جنس salvia شامل دو جمعیت از گونه salvia limbata c. a. mey.، دو جمعیت از salvia reuterana boiss. و یک جمعیت از هریک از گونه‌هایsalvia syriaca l. وsalvia ceratophylla l.از منطقه کاشان مطالعه شد. گیاهان مورد مطالعه در زمان گلدهی از مناطق مختلف کاشان جمع‌آوری شدند. اسانس‌گیری به‌وسیله دستگاه کلونجر انجام شد. آنالیز ترکیب‌های شیمیایی اسانس این گونه‌ها با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی به‌همراه طیف‌سنج جرمی (gcms) انجام شد. در این مطالعه بازده اسانس بین 0.15 تا 0.32 درصد وزنی وزنی متغیر بود. اسپاتولنول ترکیب‌ عمده اسانس گونه s. syriaca با 16.8% و s. ceratophylla با 27.2% بود. اسکلارئول نیز ترکیب‌ عمده گیاه s. reuterana از مرق و دره به‌ترتیب با 21.2% و 11.5% و بتاپینن با 20.4% و 13.8% به‌ترتیب از ترکیب‌های عمده گیاه s. limbata از قزاآن و ‌دره بودند. تنوع کمّی و کیفی مشاهده شده در ترکیب‌های موثر اسانس شش گونه مورد مطالعه می‌تواند به‌علت عوامل مختلف اکولوژیکی، ژنتیکی، جغرافیایی و فاکتورهای تغذیه‌ای باشد. بنابراین برای استفاده بهینه از مواد موثر این گیاه در علوم دارویی و علوم مرتبط با آن نیاز به مطالعات گسترده‌تری بین گونه‌های مختلف این جنس در مناطق مختلف است.

Study on the quantitative and qualitative diversity of essential oil in four wild Salvia spp. in Kashan region

Different species of Salvia genus are used in folk medicine for the prevention and treatment of many diseases due to their active and effective compounds. In this research, the chemical composition of aerial parts essential oil (EO) was studied in four Salvia spp. including S. limbata C. A. Mey. (two populations), S. reuterana Boiss. (two populations), S. syriaca L. (one population) and S. ceratophylla L. (one population) collected from different areas of Kashan in Isfahan province at the flowering stage. Extraction and qualitative analysis of EO were performed using the Clevenger apparatus and Gas chromatographymass spectrometry (GCMS), respectively. In this study, the EO yield ranged from 0.15 to 0.32 % (w/w). Spathulenol was the major constituent of EO in S. syriaca (16.8%) and S. ceratophylla (27.2%) species. The major compounds of the other two species EO were sclareol in S. reuterana (Maragh (21.2%) and Darreh (11.5%) populations) and βpinene in S. limbata (QazaAn (20.4%) and Darreh (13.8%) populations). The quantitative and qualitative EO diversity observed in the studied species and populations can be attributed to different ecological, genetic, geographical, and nutritional factors of their origin. Therefore, for the optimal use of the active constituents of this medicinal plant in pharmaceutical industries, more studies are needed on the different species of this genus in different regions.