ارزیابی میزان درجه پلیمریزاسیون و عملکرد اینولین 15 توده و رقم کاسنی (cichorium intybus l.) در اراضی جلگه‌ای شمال کشور

به‌منظور ارزیابی میزان و درجه پلیمریزاسیون اینولین، عملکرد ریشه تر و اینولین 15 توده و رقم کاسنی (cichorium intybus l.) بومی و وارداتی، آزمایشی در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ایستگاه تحقیقات خشکه‌داران استان مازندران در سال‌های 97-1395 اجرا شد. ماده گیاهی پژوهش، شامل 13 توده داخلی و دو رقم وارداتی از جنس کاسنی بود. در سال دوم آزمایش، در انتهای مرحله رزت، ریشه‌ها برداشت، توزین و محاسبات مربوطه انجام شد. عصاره‌گیری نمونه‌ها به روش استخراج آبی انجام شد، سپس قند کل و قند احیاءکننده نمونه‌ها اندازه‌گیری و میزان و درجه پلیمریزاسیون اینولین نمونه‌ها محاسبه گردید. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که توده‌های رشت، چمستان و رقم وارداتی selenite، به‌ترتیب با 15.8، 13.9 و 14.3 درصد دارای بیشترین محتوای اینولین در بین ژنوتیپ‌های کاسنی بودند. یافته‌های تحقیق نشان داد که رقم selenite با تولید 35.458 تن در هکتار ریشه تر و 2818.9 کیلوگرم در هکتار اینولین، در بین رقم‌ها و نمونه‌های کاسنی مورد مطالعه بیشترین میزان ریشه و اینولین را دارا بوده و توده تنکابن به‌ترتیب با عملکرد 12.692 تن در هکتار ریشه تر و 807.5 کیلوگرم در هکتار اینولین، پس از آن در رتبه دوم قرار گرفت و از سایر توده‌ها و رقم‌های تحقیق برتر بود. نتایج این آزمایش نشان داد که ژنوتیپ‌های selenite و تنکابن از نظر میزان و درجه پلیمریزاسیون اینولین در دو سال تحقیق پایداری مناسبی داشته و از نظر عملکرد ریشه و اینولین نیز از ژنوتیپ‌های برتر کاسنی بودند و برای منطقه غرب مازندران مناسب‌تر شناخته شدند.

Evaluation of percentage and degree of inulin polymerization and yield in 15 cultivars and accessions of chicory (Cichorium intybus L.) in northern plains of Iran

To evaluate the percentage and degree of polymerization and yield of inulin, and also root fresh yield of 13 native accessions and two imported cultivars of chicory (Cichorium intybus L.), an experiment was conducted using randomized complete block design with three replications in Khoshkedaran Research Station of Mazandaran province, Iran, in three consecutive years (20162018). The roots were harvested at the end of the rosette stage in the second year of cultivation, then weighed and relevant calculations were performed. Samples were extracted by using aqueous extraction method, and their total sugar content and reducing sugar and the percentage and degree of polymerization of inulin were calculated. Means comparison showed that accessions Rasht and Chamestan and imported cultivar Selenite had the highest percentage of inulin (15.8, 13.9, and 14.3%, respectively) among the chicory genotypes. Findings showed that cultivar Selenite and accession Tonekabon were more superior to other genotypes in terms of fresh root yield and inulin and ranked first (35.458 t ha1 fresh root and 2818.99 kg ha1 inulin yield) and second (12.692 t ha1 fresh root and 807.5 kg ha1 inulin yield), respectively. In addition, Selenite and Tonekabon had good stability in terms of percentage and degree of inulin polymerization in two years of research and were found to be more suitable for the western region of Mazandaran province than other genotypes.