بهینه‌سازی تکثیر پایه‌های گل‌محمدی (rosa damascena mill.) در شرایط درون شیشه‌ای

گل‌محمدی (rosa damascena mill.) ازجمله گیاهان مهم در صنعت دارویی و عطرسازی می‌باشد. این پژوهش به‌منظور دستیابی به یک دستورالعمل باززایی کارا و موثر، برای بکارگیری در برنامه‌های به‌نژادی در شرایط آزمایشگاهی این گیاه با ارزش از نظر اقتصادی انجام شد. بدین‌منظور از دو ژنوتیپ گل‌محمدی در دو محیط کشت ms و wpm استفاده شد. در مرحله پرآوری اثر تنظیم‌کننده رشد بنزیل‌آمینوپورین (bap) در شش سطح صفر (شاهد)، 1، 2، 3، 4 و 5 میلی‌گرم در لیتر و در مرحله ریشه‌زایی تاثیر غلظت‌های صفر (شاهد)، 0.01، 0.05، 0.1 و 0.2 میلی‌گرم در لیتر از تنظیم‌کننده رشد ایندول بوتیریک اسید (iba) بررسی گردید. براساس نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده‌های پرآوری، از نظر تعداد شاخساره ژنوتیپ کاشان در محیط ms (2.72) و ژنوتیپ اصفهان در محیط wpm (2.50) دارای بیشترین تعداد شاخه‌زایی بود. بیشترین میزان شاخه‌زایی در محیط ms با 5 میلی‌گرم در لیتر bap حاصل شد. ژنوتیپ کاشان در محیط ms با غلظت 5 میلی‌گرم در لیتر bap بالاترین میانگین طول شاخساره (2.93 سانتی‌متر) را به‌خود اختصاص داد. از نظر وزن تر گیاه، ژنوتیپ اصفهان در محیط wpm با غلظت 5 میلی‌گرم در لیتر از تنظیم‌کننده رشد bap بیشترین وزن را داشت؛ اثر متقابل ژنوتیپ × محیط کشت × bap روی وزن خشک معنی‌دار نبود. بیشترین تعداد و میانگین طول ریشه در هر دو ژنوتیپ اصفهان و کاشان در محیط کشت wpm دارای 2/0 میلی‌گرم بر لیتر iba مشاهده شد. شاخساره‌های ریشه‌دار شده، به گلدان‌های حاوی مخلوطی از خاک باغبانی، پیت‌ماس و پرلیت با نسبت حجمی یکسان (1:1:1) انتقال داده شدند و براساس مشاهدات ضریب زنده‌مانی گیاهچه‌های ریشه‌دار کشت‌ شده هر یک از ژنوتیپ‌ها بیش از 80% برآورد شد.

Optimizing the propagation of Damask rose (Rosa damascena Mill.) rootstocks under in vitro conditions

Damask rose (Rosa damascena Mill.) is one of the most important plants in the pharmaceutical and perfumery industry. The present study was carried out to achieve an efficient and effective regeneration instruction for use in breeding programs under laboratory conditions of this economically valuable plant. For this purpose, two damask rose genotypes were used in MS and WPM media. In the proliferation stage, the effect of growth regulator 6benzylaminopurine (BAP) at six levels of 0 (control), 1, 2, 3, 4 and 5 mg.l1, and in the rooting stage, the effect of growth regulator indole3butyric acid (IBA) at five levels of 0 (control), 0.01, 0.05, 0.1 and 0.2 mg.l1 were investigated. Based on the ANOVA results of proliferation data, genotypes Kashan in MS medium (2.72) and Isfahan in the WPM medium (2.50) had the highest number of shoots. The highest amount of shooting was obtained in MS medium containing 5 mg.l1 BAP. Genotype Kashan in MS medium containing 5 mg.l1 BAP had the highest mean shoot length (2.93 cm). In terms of shoots fresh weight, genotype Isfahan had the highest weight in the WPM medium containing 5 mg.l1 BAP. The interaction effect of genotype × medium × BAP on dry weight was not significant. The highest number and mean root length in both genotypes Isfahan and Kashan were observed in the WPM medium containing 0.2 mg.l1 IBA. Rooted shoots were transferred to the pots containing a mixture of horticultural soil, peat, and perlite with the same volume ratio (1: 1: 1), and based on observation, the survival coefficient was more than 80%.