تاثیر تنش کم‌آبی و تلقیح با باکتری‌های محرک رشد گیاه (pgpr) بر خصوصیات مورفولوژیکی، عملکرد و ترکیب اسانس آویشن دنایی (thymus daenensis clack)‌

به‌‌منظور بررسی تاثیر باکتری‌های محرک رشد گیاه (pgpr) و تنش کم‌آبی بر اسانس (eo) و ترکیب اسانس گیاه آویشن دنایی (thymus daenensis clack)، آزمایشی گلخانه‌ای در سال 1396 در شهرکرد انجام شد. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار انجام گردید. فاکتورها شامل چهار سطح رژیم آبیاری و دو سطح تلقیح باکتریایی بودند. فاکتور اول شامل آبیاری در حد ظرفیت مزرعه (fc) (a: عدم تنش)، آبیاری پس از کاهش 20-25% ظرفیت مزرعه (l: تنش کم)، آبیاری پس از کاهش 35-40% ظرفیت مزرعه (m: تنش متوسط) و آبیاری پس از کاهش 60-55% ظرفیت مزرعه (s: تنش شدید) بود. فاکتور دوم شامل عدم تلقیح با باکتری‌های pgpr (c: شاهد) و تلقیح با باکتری‌های pgpr (p: pseudomonas fluorescens و pseudomonas aeruginosa) (p: تلقیح باکتریایی) بود. نتایج نشان داد که پارامترهای مورفولوژیکی در تیمارهای باکتریایی به‌طور معنی‌داری افزایش یافته بودند، اما تنش کم‌آبی باعث کاهش کلیه پارامترها شد. با افزایش تنش کم‌آبی، میزان اسانس در تنش کم‌آبی افزایش یافته و با افزایش شدت تنش کم‌آبی کاهش یافت. تلقیح باکتریایی مقدار اسانس را افزایش داد، اگرچه این افزایش از نظر آماری معنی‌دار نبود. تلقیح با باکتری‌های pgpr و تنش کم‌آبی به‌ترتیب بر 13 و 14 ترکیب اسانس تاثیر معنی‌داری داشت. اثر متقابل pgpr و تنش کم‌آبی بر مولفه 13 ترکیب اسانس اثر معنی‌داری داشت. تیمول و کارواکرول دو جزء مهم اسانس آویشن دنایی با افزایش شدت تنش کم‌آبی کاهش یافتند، اما تلقیح با باکتری‌های pgpr آنها را به‌ویژه در تیمارهای تنش کم‌آبی افزایش داد.

Influence of drought stress and plant growth promoting rhizobacteria (PGPR) inoculation on morphological characteristics, essential oil yield and composition of Thymus daenensis Clack

To investigate the effects of plant growth promoting rhizobacteria (PGPR) and drought stress on essential oil of Thymus daenensis Clack, a greenhouse experiment was conducted in Shahrekord, Iran in 2017. The experiment was arranged as a factorial in a completely randomized design with three replications. The first factor included four levels of irrigation: wellwatered (No stress), irrigation after depletion of 2025% of field capacity (FC) (Low stress), irrigation after depletion of 3540% of FC (Mild stress) and irrigation after depletion of 5560% of FC (Severe stress). The second factor included two levels of PGPR treatments: no inoculation (Control) and inoculation with PGPR. The results showed that the morphological parameters were significantly increased in PGPR treatments, while water stress decreased all parameters. The essential oil amount increased in low stress and decreased in severe stress. PGPR inoculation increased the amount of essential oil, although this increase was not statistically significant. PGPR incubation and drought stress had a significant effect on 13 and 14 components, respectively. The interaction of PGPR and drought stress had a significant effect on the oil components. Thymol and carvacrol, two important components of T. daenensis essential oil, decreased with increasing severity of drought stress, but PGPR inoculation increased them, especially at drought stress treatments.