تاثیر نانوذرات روی بر رشد، برخی صفات فیزیولوژیک و عملکرد اسانس dracocephalum moldavica l. در شرایط تنش شوری

شوری خاک در مناطق خشک و نیمه‌خشک یکی از مهمترین تنش‌های غیرزیستی محسوب می‌شود که بر رشد و عملکرد گیاهان دارویی اثر منفی دارد. به‌منظور مطالعه اثر محلول‌پاشی سطوح مختلف نانوذرات روی بر خصوصیات رشد، آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی و عملکرد اسانس بادرشبو (dracocephalum moldavica l.) در شرایط تنش شوری، یک آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1397 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش شوری با غلظت‌های 0، 50، 100 و 150 میلی‌مولار کلریدسدیم و محلول‌پاشی با نانوذرات روی (0، 100 و 500 میلی‌گرم در لیتر) بودند. شاخص‌هایی مانند ارتفاع گیاه، وزن تر و خشک بخش هوایی، کلروفیل، نشت غشاء، محتوای آب نسبی، پرولین، آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی، درصد و عملکرد اسانس در این آزمایش اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که شوری شاخص‌های ارتفاع گیاه، وزن تر و خشک اندام هوایی، کلروفیل و محتوای آب نسبی و عملکرد اسانس را به‌طور معنی‌داری کاهش داد و باعث افزایش میزان نشت غشاء و مقدار پرولین گردید. در حالی‌که محلول‌پاشی نانو روی از طریق افزایش رشد و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی از قبیل آسکوربات پراکسیداز و سوپراکسید دسموتاز موجب کاهش آثار منفی تنش شوری گردید. بهترین اثر بهبوددهندگی نانو روی در شاخص‌های ارتفاع، وزن خشک ساقه، کلروفیل، نشت یونی، آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی و عملکرد اسانس متعلق به تیمار 500 میلی‌گرم در لیتر نانو روی بود. بنابراین استفاده از غلظت 500 میلی‌گرم در لیتر نانو روی به‌عنوان کاهش‌دهنده آثار منفی تنش شوری در بادرشبو پیشنهاد می‌گردد.

Effects of zinc nanoparticles on growth, some physiological characteristics, and essential oil yield of Dracocephalum moldavica L. under salinity stress conditions

Soil salinity in arid and semiarid regions is one of the most important abiotic stresses causing negative effects on the growth and yield of medicinal plants. To investigate the effect of Zn nanoparticles foliar spray at different levels on growth characteristic, antioxidant enzymes, and essential oil yield of dragonhead (Dracocephalum moldavica L.) under salinity stress conditions, a factorial experiment was conducted in a completely randomized design with three replications in the greenhouse of Mohaghegh Ardabili University during 20182019. Experimental treatments included salinity stress at four levels (0, 50, 100, and 150 mM of NaCl) and foliar spray with Zn nanoparticles at three levels (0, 100, and 500 mg.l1). Traits including plant height, aerial parts fresh and dry weight, chlorophyll, cell membrane electrolyte leakage, relative water content, proline, antioxidant enzymes, and percentage and yield of essential oil were measured. Results showed that salinity significantly decreased plant height, shoot fresh and dry weight, chlorophyll, the relative water content of leaves, and essential oil yield, and increased electrolyte leakage from cell membranes and proline content of the leaves. While nanoZn foliar spray reduced the negative effects of salinity stress by increasing the growth and activity of antioxidant enzymes such as ascorbate peroxidase and superoxide dismutase. Treatment of 500 mg.l1 nanoZn caused the bestimproving effect on traits including plant height, stem dry weight, chlorophyll, electrolyte leakage, antioxidant enzymes, and essential oil yield under salinity stress conditions. Therefore, the use of 500 mg.l1 nanoZn is recommended as a reduction of the negative effects of salinity stress in dragonhead.