برهم‌کنش بیوچار و سوپرجاذب بر ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس مرزه رشینگری (satureja rechingeri jamzad) در شرایط تنش خشکی

به‌منظور مطالعه اثر بیوچار و سوپرجاذب بر ترکیب‌های شیمیایی مرزه رشینگری (satureja rechingeri jamzad) در شرایط تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار طی دو سال زراعی 1396 و 1397 در مزرعه تحقیقات گیاهان دارویی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان اجرا گردید. تیمارها شامل تنش خشکی به‌عنوان عامل اصلی در سه سطح (100، 80 و 60 درصد نیاز آبی) و کرت‌های فرعی شامل فاکتور بیوچار کود گاوی در دو سطح (بیوچار به میزان 10 تن در هکتار و شاهد) و عامل سوم شامل سوپرجاذب استاکوزورب در سه سطح (0، 60 و 120 میلی‌گرم به ازای هر بوته) بود. با استفاده از gcms، 24 ترکیب در اسانس اندام هوایی شناسایی شد. ترکیب‌های اصلی شامل کارواکرول (76.6%)، گاماترپینن (5.8%)، پاراسمین (3%)، ترپینن4ال (2.5%)، 8،1سینئول (2%) و لینالول (0.9%) بودند. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار کارواکرول (90.8%) در تیمار تنش رطوبتی شدید + بیوچار+ 60 میلی‌گرم استاکوزورب و کمترین آن (73.8%) در تیمار شاهد بدون تنش به همراه بیوچار +120 میلی‌گرم استاکوزورب مشاهده شد. نتایج نشان داد که کاربرد سوپرجاذب استاکوزورب بر کلیه صفات بجز ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس معنی‌دار بود اما اثرهای متقابل تنش رطوبتی و بیوچار تاثیر معنی‌داری بر عملکرد اسانس داشت. همچنین با کمک همبستگی بین صفات مشخص شد که هیچ‌گونه همبستگی بین حضور و عدم حضور سوپرجاذب استاکوزرب با ترکیب‌های مختلف اسانس مرزه رشینگری وجود ندارد.

Interaction of biochar and superabsorbent on the composition of Satureja rechingeri Jamzad essential oil under drought stress

To study the effect of biochar and superabsorbent on the chemical composition of Satureja rechingeri Jamzad essential oil, under drought stress conditions, a factorial splitplot experiment was conducted in a randomized complete block design with three replications in 20182019 at the Medicinal Plant Research Farm of Lorestan University. Treatments included drought stress as the main plot at three levels (100, 80, and 60% of water requirement) and cow manure biochar at two levels (0 and 10 ton ha1), and stockosorb hydrogel at three levels (0, 60, and 120 mg plant1) as subplots. Twentyfour compounds were identified in aerial parts essential oil of the plant using GCMS. The main constituents included carvacrol (76.6%), γterpinene (5.8%), p< /em>cymene (3%), terpinen4ol (2.5%), 1,8cineole (2%), and linalool (0.9%). The results showed that the highest amount of carvacrol (90.8%) was observed in severe moisture stress+biochar+60 mg stockosorb and the lowest (73.8%) was observed in stressfree control treatment with biochar+120 mg stockosorb. The results showed that interactions between drought stress and biochar had a significant effect on essential oil yield. Also, no correlation was observed between the presence and absence of stockosorb superabsorbent with different compounds of Satureja rechingeri essential oil.