شناسایی چالش‌های پیش‌روی توسعه بخش گیاهان دارویی ایران

ضرورت نگاه علمی به حوزه مدیریتی و مشکلات پیش‌روی بخش گیاهان دارویی و انجام مطالعه‌ای جامع در راستای واکاوی چالش‌های فرآروی توسعه این بخش، نیازی بایسته به‌شمار می‌آید. این پژوهش، با جهت‌گیری کمّی و استفاده از روش توصیفی-پیمایشی به شناسایی چالش‌های پیش‌روی توسعه بخش گیاهان دارویی ایران پرداخته است. جامعه آماری پژوهش را صاحبنظران حوزه گیاهان دارویی و افراد شاغل در بخش‌های مختلف آن تشکیل دادند. تعداد 151 نفر از آنان به روش نمونه‌گیری هدفمند در پژوهش مشارکت کردند. ابزار اصلی پژوهش، پرسش‌نامه محقق ساخته بود که دو سطح وضعیت موجود و وضعیت مطلوب را مورد بررسی قرار داد. برای بررسی روایی پرسش‌نامه از شاخص kmo و آزمون بارتلت استفاده شد. پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت. نتایج نشان داد که عوامل اجتماعی، اقتصادی، نیروی انسانی و فناوری، مدیریتی، بازار و بازاریابی و زیست‌محیطی به‌ترتیب بیشترین تاثیر را در عدم توسعه مطلوب بخش گیاهان دارویی داشته‌اند. از دیدگاه پاسخگویان ناکارآمدی و عدم پوشش مناسب نظام حمایتی بیمه، مهمترین چالش پیش‌روی توسعه این بخش است و بیشترین شکاف از وضعیت مطلوب مربوط به محدود بودن سیاست‌های حمایت از تولید، ناکارآمدی سیاست‌های حمایتی و هدفمند نبودن یارانه در حمایت از تولید است. بدین‌منظور سیاست‌های حمایتی مانند اعطای یارانه‌های هدفمند، معافیت‌های مالیاتی برای واحدهای فراوری کننده و دانش‌بنیان، اتخاذ سیاست‌های مختلف برای کاهش نرخ تمام شده تولید محصولات همراه با مشارکت فعال تولیدکنندگان و دست‌اندرکاران در فرایند برنامه‌ریزی‌های مرتبط با گیاهان دارویی پیشنهاد می‌شود.

Identification of challenges facing development of the medicinal plants sector in Iran

There is a crucial need for a scientific view of the field of management and the problems in the medicinal plants’ sector and also a comprehensive study to explore challenges facing the development of this sector. The present study, with a quantitative orientation and using a descriptive–survey method, aimed at identifying challenges facing the development of the medicinal plants’ sector in Iran. The statistical population of the study consisted of experts in the field of medicinal plants and people working in its different parts, 151 of which participated in the study through a purposive sampling method. A researcher made questionnaire was used as the main research tool to evaluate the two levels of the current situation and the desired situation. The KMO index and Bartlett’s test were used to examine the validity of the questionnaire. The reliability of the questionnaire was approved by calculating Cronbach’s alpha coefficient. The results showed that social, economic, human resources and technological, managerial, market and marketing, and environmental factors had the greatest impact on the lack of desirable development of the medicinal plants’ sector in Iran, respectively. From the point of view of the respondents, inefficiency and inadequate insurance coverage is the most important challenge for the development of this sector, and the main gap with the desirable situation is arising from limited, inefficiency, and nontargeted subsidies to support production. So, it is recommended to adopt supportive policies such as granting targeted subsidies, tax exemptions for processing and sciencebased units, various policies to reduce the cost of products with the active participation of producers, and those involved in the planning process for medicinal plants.