ارزیابی تحمل به شوری کنگر‌فرنگی (cynara scolymus l.) در شرایط درون شیشه‌ای

کنگر‌فرنگی (cynara scolymus l.) به‌عنوان یک گیاه دارویی دارای ارزش اقتصادی، با سطح گسترده‌ای از زمین‌های کم آب و شور روبرو می‌باشد. بنابراین شناسایی روش مناسب کشت بافت برای این گیاه، می‌تواند به‌منظور گزینش ارقام متحمل به شوری مفید باشد. این پژوهش با هدف شناسایی ریزنمونه و روش مناسب برای کشت بافت این گیاه به‌عنوان گام اول در پژوهش‌های آینده به‌منظور تولید ارقام مقاوم به شوری کنگر‌فرنگی انجام شد. در این پژوهش، ابتدا اقدام به تهیه گیاهچه‌های سترون از بذرهای گیاه گردید. سپس مریستم انتهایی به‌عنوان ریزنمونه مناسب طی یک پیش آزمایش، انتخاب و ارزیابی درون شیشه‌ای برای تحمل به شوری با پنج غلظت مختلف کلرید‌سدیم (صفر، 20، 40، 60 و 80 میلی‌مولار) در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. این آزمایش در مرکز پژوهشی گیاهان دارویی دانشگاه سیستان و بلوچستان در سال 1396 انجام شد. شوری باعث کاهش برخی از خصوصیات مورفولوژیکی (طول ساقه، طول ریشه، وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه) گیاهچه‌های رشد کرده از ریزنمونه مریستم انتهایی گردید. با افزایش غلظت کلرید‌سدیم به 60 و 80 میلی‌مولار، میزان قندهای محلول و پرولین روند افزایشی نشان داد. کمترین میزان قندهای محلول (33 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک) و پرولین (50 میکرومول) مربوط به غلظت‌های صفر و 20 میلی‌مولار کلرید‌سدیم بود. نتایج حکایت از آن دارد که این گیاه نسبت به سطوح مختلف شوری حساس می‌باشد، هرچند که تا حدودی نسبت به سطوح کم و متوسط شوری مقاومت نشان می‌دهد.

In vitro evaluation for salinity tolerance in Cynara scolymus L.

Cynara scolymus L. is an economically valuable medicinal plant, but salinity can limit the regions under cultivation of this crop. Therefore, identifying the appropriate tissue culture method for this plant can be useful for selecting salinity tolerant cultivars. This research was carried out with the aim of identifying the appropriate explant and method for tissue culture of this plant as the first step to produce tolerant cultivars in future projects. In this study, firstly, sterile seedlings of plant seeds were prepared. Then, the terminal meristem was selected as a suitable explant during a pretest and evaluated in vitro to study salinity tolerance with five different concentrations of sodium chloride (0, 20, 40, 60, and 80 mM) in a completely randomized design with three replications. This research was performed in the medicinal plants research center of Sistan and Baluchistan University in 2017. Salinity reduced some morphological traits (stem length, root length, shoot and root fresh and dry weight) of seedlings grown from terminal meristem explant. As the concentration of sodium chloride increased to 60 and 80 mM, the amount of soluble sugars and proline increased. The lowest amount of soluble sugars (33 mg g1 dry weight) and proline (50 µM) was related to zero and 20 mM sodium chloride concentrations, respectively. The results indicate that this plant is sensitive to different levels of salinity, although it is somewhat tolerant to low and moderate levels of salinity.