بهینه‌سازی بستر کشت برای استقرار گیاهچه زیره سیاه (bunium persicum (boiss.) b. fedttsch.)

اهلی‌سازی، کاشت و تولید زراعی زیره سیاه (bunium persicum (boiss.) b. fedttsch.) برای جلوگیری از کاهش ذخایر ژنتیکی آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در همین راستا آزمایشی با هدف شناسایی بستر و برنامه غذایی مناسب برای استقرار گیاهچه یک‌ساله زیره سیاه به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در شرایط گلخانه‌ای با سه تکرار اجرا شد. عوامل آزمایش شامل سه بستر کوکوپیت، ماسه و خاک زراعی و پنج غلظت محلول هوگلند (صفر (بدون محلول غذایی)، 25، 50، 75 و 100 درصد) بود. نتایج نشان داد ‌‌که بیشترین درصد سبز (37.67) در بستر کوکوپیت و بدون محلول غذایی حاصل شد. بیشترین شاخص بنیه گیاهچه (773) و سطح سبز (2.14 سانتی‌مترمربع در بوته) در بستر کوکوپیت و تغذیه با هوگلند 75% و کمترین شاخص بنیه گیاهچه (205) در بستر خاک و تغذیه با هوگلند 75% مشاهده شد. بالاترین درصد غده‌دهی (100) در بستر ماسه و تغذیه با محلول هوگلند 50% بدست آمد. بزرگترین غده‌‌ها از نظر وزن (76.0 میلی‌گرم) و حجم (79.2 میلی‌مترمکعب) در تیمار بستر ماسه و تغذیه با محلول غذایی هوگلند 75% بدست آمد که با تیمار بستر ماسه و تغذیه با محلول هوگلند 50% تفاوت معنی‌‌داری نداشت. به‎‌‌طور کلی انتخاب بستر با تخلخل و ظرفیت نگهداری آب مناسب و تغذیه با محلول هوگلند حداقل 50% در رسیدن به درصد سبز و استقرار بالای گیاهچه زیره سیاه و تولید غده با اندازه مناسب می‌تواند موثر باشد.

Optimization of culture media for seedling establishment of Bunium persicum (Boiss.) B. Fedtsch.

Domestication, cultivation and crop production of Bunium persicum (Boiss.) B. Fedttsch. are important to preserve genetic resources of the species. In this regard, in order to identify the proper medium and nutrient solution for the seedling establishment of B. persicum, a factorial experiment in a completely randomized design was carried out under greenhouse conditions with three replications. Experimental factors consisted of culture medium at three levels of cocopeat, sand and soil, and Hoagland solution in five concentrations of 0, 25, 50, 75, and 100%. The results showed that the highest seedling emergence percentage (37.7) was observed in cocopeat without Hoagland solution. The highest seedling vigor index (773) and also green area of seedling (2.14 cm2/plant) and the lowest seedling vigor index (205) were observed in cocopeat and soil media (both with 75% Hoagland solution), respectively. Maximum tuberization percentage (100) was recorded in the sand with 50% Hoagland solution. The highest tuber weight (76.0 mg) and volume (79.2 mm3) were obtained in the sand with 75% Hoagland solution without any significant difference with the results of sand with 50% Hoagland solution treatment. Generally, the results of this study indicated that using a medium with suitable porosity and water holding capacity and also irrigation with at least 50% Hoagland solution can improve seedling emergence percentage, seedling establishment, and production of tuber with appropriate size in B. persicum.