اثر محلول‌پاشی اسید جاسمونیک بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیکی، فعالیت آنتی‌اکسیدانی و عملکرد اسانس مریم‌گلی (salvia officinalis l.) تحت تنش خشکی

کمبود آب یکی از مهمترین عوامل محیطی محدودکننده رشد گیاهان و محصولات آنهاست. در این مطالعه، به‌منظور بررسی اثر اسید جاسمونیک بر کاهش صدمات ناشی از تنش خشکی روی شاخص‌های رشدی و برخی از پاسخ‌های فیزیولوژیکی و آنتی‌اکسیدانی گیاه دارویی مریم‌گلی (salvia officinalis l.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در دانشگاه زابل اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش خشکی (آبیاری در حد ظرفیت زراعی، تخلیه 50% و 75% رطوبت ظرفیت زراعی) و محلول‌پاشی اسید جاسمونیک (صفر (شاهد)، 75 و 150 میلی‌گرم در لیتر) بودند. نتایج نشان داد که محلول‌پاشی با غلظت 150 مولار اسید جاسمونیک در شرایط تنش خشکی ارتفاع (10.02%)، وزن تر (27.88%) و خشک گیاه (12.81%)، محتوای نسبی آب برگ (21.04%)، کلروفیل a و b (12.15% و 10.34%) را افزایش داد. بیشترین مقدار فنول کل (34.13 میلی‌گرم بر وزن تر)، عملکرد اسانس (2.12 میلی‌گرم بر وزن تر)، غلظت پرولین (2.52 میلی‌گرم بر وزن تر) و فعالیت آنزیم‌های پراکسیداز (3.15 میلی‌گرم بر وزن تر) و گایاکول پراکسیداز (0.76 میلی‌گرم بر وزن تر) در گیاهان محلول‌پاشی شده با غلظت 150 میلی‌گرم در لیتر اسید جاسمونیک و تخلیه 75% رطوبت ظرفیت زراعی حاصل شد و از سویی بیشترین مقدار کاتالاز (5.12 میلی‌گرم بر وزن تر)، آسکوربات پراکسیداز (0.76 میلی‌گرم بر وزن تر) و سوپراکسید دیسموتاز (5.64 میلی‌گرم بر وزن تر) در گیاهان محلول‌پاشی شده با غلظت 150 میلی‌گرم در لیتر اسید جاسمونیک در تنش خشکی (تخلیه 50% و 75% رطوبت ظرفیت زراعی) بدست آمد. بنابراین براساس نتایج بدست آمده به نظر می‌رسد که اسید جاسمونیک با افزایش توان دفاع آنتی‌اکسیدانی و تجمع تنظیم‌کننده‌های اسمزی (نظیر پرولین) سبب کاهش تنش اکسیداتیو در گیاهچه‌های تحت تنش خشکی شده، همچنین با حفظ محتوای نسبی آب برگ و رنگیزه‌های فتوسنتزی موجب بهبود شرایط رشدی بوته‌های مریم‌گلی در شرایط تنش شده است.

Effects of spraying jasmonic acid on some morphophysiological traits, antioxidant enzymes activity and essential oil yield of Salvia officinalis L. under drought stress

Water deficit stress is a major environmental limiting factor for plant growth and crop productivity. In present investigation, to study the effects of jasmonic acid on reducing the damage caused by drought on growth parameters, some physiological and antioxidant responses on Salvia officinalis L., a factorial experiment in a completely randomized design with three replications was conducted at the University of Zabol. The experimental treatments included drought stress (irrigated in field capacity, depletion of soil water content up to 50% and 75% of FC condition) and foliar jasmonic acid spray (0, 75 and 150 mg.l1). The results showed that spraying with a concentration of 150 (mg. l1) jasmonic acid under drought stress increased the height (% 10.02), fresh and dry weight (27.88% and 12.81%), relative water content (21.04%) and chlorophyll a and b content (12.15% and 10.34%). The highest phenolic content (34.13 mg1fw), proline concentration (5.52 mg1fw), essential oil yield (2.1 mg1fw) and the activities of peroxidase (3.15 mg1fw) and guaiacol peroxidase (0.76 mg1fw) were obtained in plants sprayed with 150mg.l1 jasmonic acidand in depletion of soil water content up to 75% of FC. On the other hand, the highest ascorbate peroxidase (0.76 mg1fw), superoxide dismutase (5.64 mg1fw) and catalase (5.12 mg1fw), were obtained in plants sprayed with 150 mg 1 jasmonic acid under drought stress (depletion of soil water content up to 75 and 50% FC). Based on our results, it seemed that Jasmonic acid, with increasing antioxidant defense and accumulation of osmotic regulators (such as proline), reduced the oxidative stress in plants under drought stress. Moreover, maintaining the relative water content and photosynthetic pigment improved growth conditions of sage plants in drought conditions.