بررسی تنوع مورفولوژیکی و تاثیر چین برداشت در ژنوتیپ‌های چای کوهی (stachys lavandulifolia vahl.)

چای کوهی با نام علمی stachys lavandulifolia vahl. یکی از مهمترین گیاهان دارویی است که در صنایع دارویی و بهداشتی کاربرد داشته و پراکنش زیادی نیز در ایران دارد. به‌منظور بررسی تنوع مورفولوژیکی و تاثیر چین برداشت در ژنوتیپ‌های چای کوهی، آزمایشی بر روی 41 ژنوتیپ جمع‌آوری شده از چهار منطقه فریدون‌شهر، دامنه، سمیرم و شهرکرد، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان اجرا شد. براساس نتایج تجزیه واریانس تفاوت معنی‌داری بین ژنوتیپ‌ها، چین‌ها و اثر متقابل ژنوتیپ و چین برای همه صفات مشاهده شد؛ اما بین تکرارها تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. نتایج مقایسه میانگین داده‌ها نشان داد که ژنوتیپ دامنه 7 در چین دوم با 3.33 گرم بیشترین وزن خشک را دارا بود. ژنوتیپ شهرکرد 6 در چین اول با 100 روز بیشترین روز تا گلدهی را داشت. همچنین ژنوتیپ دامنه 20 در چین سوم بیشترین میزان اسانس (3.11%) و ژنوتیپ دامنه 17 در چین اول کمترین میزان اسانس (0.04%) را داشت. به‌طور کلی تنوع قابل ملاحظه‌ای بین ژنوتیپ‌ها و چین‌های مختلف مشاهده شد. براساس تجزیه خوشه‌ای ژنوتیپ‌ها در چین‌های مختلف گروه‌بندی متفاوتی داشتند.

Morphological variation and effects of cutting time in different genotypes of Stachys lavandulifolia Vahl.

Stachys lavandulifolia Vahl. is one of the most important medicinal plants with different applications in pharmaceutical and sanitary industries as well as high distribution in Iran. In order to assess the morphological variation and cutting times in S. lavandulifolia genotypes, an experiment was carried out in a randomized block design with three replicates on 41 genotypes belonging to four regions including Ferydoonshahr, Damaneh, Semirom and Shahrekord. According to analysis of variance, significant differences were observed among all traits studied, while no significant differences were observed among replications. The results of mean comparison revealed that the genotype Damaneh7 in the second cutting time possessed the highest dry weight. Shahrekord 6 in the first cutting time had the highest days to flowering with 100 days. Moreover, Damaneh20 genotype in the third cutting time had the highest essential oil content (3.11%), while the lowest was obtained for Damaneh17 genotype in the first cutting time (0.04%). In general, a significant variation was observed between genotypes and different cutting times. Finally, according to cluster analysis, genotypes were divided into different clusters based on different cutting times.